КIварчагъ дере, анин хуьрер къадим тарихдалди, гьам гьар са рекьяй бажарагълу пешекарралди, ата-бубайрилай хуьзвай адетралди неинки чи районда, адалай яргъарани машгьур ва тафаватлу я. Идак, са рахунни алачиз, «сельсовет Карчагский» муниципальный тешкилатдин патав гвай агъсакъалрин, дяведин ва зегьметдин ветеранрин Советдин членрин лайихлу пай ква. Абуру чпин къуватар хийирлу крарал желбзава. Шаир Рамазан Каитова кхьейвал, «УькIуь-цуру, дуьнья акур инсанар, фейи рекьяй экъечIдач гьич явшанар».
И Советдин, ветеранрин везифай-рикайни кIвалахрикай суьгьбет авун патал чун адан председатель Наврузов Зейнуллагьахъ галаз гуь-руьшмиш хьана.
- Зейнуллагь Хайрудинович, куь Совет квел машгъул я?
- Сифтедай лугьуз кIанзава: чи Советдик КIварчагърин, Зизикрин, Экенрин ва НуьцIуьгърин хуьрер акатзава. Советдин членри, чи вете-ранри хуьрерин общественный крара, жемятдин хийир-шийирда активвилел-ди иштиракзава, агьалийриз хийирлу вири месэлайрик кьил кутун, иллаки жегьилар ватанпересар, гъвечIид-чIехид чидайбур яз тербияламишун, кIеве авайдаз куьмек гун чпин буржи ва намусдин кар яз гьисабзава.
Гьар кварталда садра тухузвай Советдин заседанийрал, жемятрин сходрал рекьер, къубуяр къайдадиз гъунин, муькъвер эцигунин, хуьрера михьивилер авунин, булахар къайдадик кваз хуьнин ва ихьтин маса месэлайриз килигзава, абурукай, гьакIни агьа-лийрик секинсузвал кутазвай месэлай-рикай «сельсовет Карчагский» муни-ципальный тешкилат, талукь маса къуллугъар хабардар ийизва.
Чи Советдин теклифдалди дередин 4 хуьрени мергьеметлувилин фондар тешкилнава. Абурун кьиле чпиз агьалийрин арада гьуьрмет, авторитет авай инсанар акъвазнава. Гьар фондунихъ общественный бинедаллаз кIвалахзавай председатель, адан заместитель, секретарь, кассир ава. И фондариз хуьрерин гьар са хзанди йиса са сеферда пулдин взнос гузва. Гьарда вичивай жедай кьадар, вични – хушуналди.
Хуьрера гзаф инсанри рагьметдиз фейидан руьгьдиз бахшна гузвай игьсан-садакьадин пуларни и фондариз гузва. Гьа пулунихъ сурариз къванер, анагар кIевирдай сетка, цемент, къум ва герек маса шейэр къачузва, рехъ-хвал, булахар туькIуьрзава. Идалайни гъейри, гьар са хуьре игьтияж авай, кесиб, ялгъуз, набут инсанрин сиягь туькIуьрнава. Мумкинвилериз килигна, абуруз и фондарин гьисабдай куьмекзава.
- Гьелбетда, дередин хуьрер хъсан адетар хуьналди, инсанар мердви-лелди машгьур я. Жемятдиз хийирлу крарик кьил кутазвай, мергьемет-лувилин кIвалахар ийизвай инсанрин тIварар кьунайтIа, абуру авур хийирдин кIвалахрикай лагьанайтIа хъсан жедай. Ихьтин ксарилай чешне къачун лазим я.
- Дуьз фикир я. Чи Советдин гзаф членри хийирдин, мергьеметлувилин кар-кIвалахда чешне къалурзава. И кар мисалар гъуналди за тестикьарда. Са шумуд касди рагьметдиз фейи чпин багърийрин руьгьдиз бахшна муькъвер, булахар туькIуьрна, рекьер, цин хуьлер къайдадиз гъана. ИкI, КIварчагърин хуьре Абдулаев Гьажимета, турбаяр кутуна, кьуд муьгъ, Абдиев Къазихана 3 муьгъ туькIуьрна, Насрулаев Абила херхем вегьена рехъ къайдадиз гъана, са чкадилай куьчеда яд авахьдай турбаяр кутуна, Абасов Музафара сурариз плитаяр гьазурун патал 1 тонн цемент, Къазанфаров Павела сурар кIевирун патал 1 тонн яцIу сим маса къачуна, Къухмазов Келбисена сурариз эквер тухун патал 10 агъзур манат пул, Къурбанов Къурбана «КАМАЗ» машинда авай къум гъана.
Зизикрин хуьряй тир чи Советдин член Рамазанов Сейфудина са шумуд турба къачуна, хуьре вижевай муьгъ туькIуьрна. И хуьруьнви Рамазанов Зияудина школадиз 20, мискIиндиз 20, сурариз сетка ягъун патал 10 агъзур манат, Къазиагьмедов Урдихана ва Къазиагьмедов Фейлудина сурар къайдадик кваз хуьн патал гьарда 10 агъзур манат пул гана.
«сельсовет Карчагский» муници-пальный тешкилатдин кьил Сефибегов Асланбега вичин патай Экенрин хуьруьн сурариз физвай рехъ херхем вегьена туькIуьрна.
НуьцIуьгърин хуьре Тажибов МутIалиба «Аран» тIвар алай чкада, Мегьамедов Рагьима хуьре гуьзел булахар эцигна.
НуьцIуьгърин хуьруьн яшлубурун общественный Советдин председатель, «Дере» ООО-дин директор Тажибов Загьидина кьил кутуна, жемятдин куьмекдалди куьчеяр, муькъвер, булахар туькIуьрунин, абур, гьакIни сурар, общественный чкаяр къайдадик кваз хуьн патал еке кIвалах тухузвайди къейд авун лазим я.
Хуьрера хийирлу крарик кьил кутазвай, кIевевайдаз мергьемет-лувилин гъил яргъи ийизвай Алибалаев Теймуршагьаз, Гьамзаев Рамазаназ, Ферзалиев Ферзалидиз, Юзбегов Залбегаз, Наврузов Мегьамедаз, Межидов Межидаз, Гьабибулаев Урдиханаз, Мегьамедов Мердалидиз, агьалийриз чпелай алакьдай крара куьмекар гузвай «КАМАЗ» машиндин иеси Исрафилов Тофиказ, экско-ваторщик Абдурагьимов Абдулмуминаз чна чухсагъул лугьузва.
- И мисалри къалурзавайвал, ветеранрин рикI хуьрерихъ, жемятрихъ кузва. Баркалла чпиз! Абурун чпин яшайиш, дуланажагъ-дин шартIар гьикI я?
- Гьикьван чун къенин девирдин татугайвилерикай, шейэрин къиметар багьа хьуникай рахайтIани, чи ветеранрихъ дуланажагъдилай нара-зивалдай чIехи себебар авач. Абуру чпин дуланажагъ лайихлувилелди тухвана, гила пенсия къачузва. Веледрин патайни диде-бубайриз куьмек ава. Жегьилри чпин диде-бубайрин, яшлу инсанрин кефи хун, абурун гуьгьуьлда акьадай гаф лугьун – ибур КIварчагъ дередин агьалийриз чидай крар туш. ГъвечIи аялдини кваз, патавай фидайла, гьатта чин тийидай чIехи яшдин инсандиз гьуьрмет-лувилелди салам гуда. Медениятдин ихьтин агалкьунрик агъсакъалрин зегьметдин пайни ква.
Яшари, гьелбетда, чпин кар ийизва. Са кьадар яшар хьайила сагъламвални зайиф жеда. Гьавиляй яшлу инсанрин сагъламвал хуьнин карда дередин хуьрерин медработникрин кIвалах къейд ийиз кIанзава заз. ИкI, КIварчагърин врачебный амбулаторияда 9, Зизикрин ФАП-да 3, НуьцIуьгърин ва Экенрин фельдшервилин пунктара гьарна 2 работникди кIвалахзава. Духтурар мукьвал-мукьвал агъса-къалрин, дяведин ва зегьметдин ветеранрин патав кIвалериз физва, абурун сагъламвал ахтармишзава, лазимвал авайбуруз куьмекар гузва.
- Зейнуллагь Хайрудинович, яшлу инсанрин камаллу несигьат-меслят-дин гафунихъ еке къуват ава. Абуру жегьилар ватанпересвилин, инсан-пересвилин руьгьдаллаз тербияла-мишунин карда и мумкинвал гьи дережада ишлемишзава?
- Чи ветеранри культурадин маканра, кимерал, инсанар кIватI жезвай чкайрал, мектебра жегьилриз, школьникриз тербиядин суьгьбетар ийизва. Ички, пIапIрус ишлемишзавай жаванар, школада кIелзавай аялар авайди малум хьайитIа, чи Советдин членри абурун диде-бубайриз, муаллимриз тербиядин жигьетдай теклиф-меслят къалурун чпин буржи яз гьисабзава.
Хуьрера мергьеметлувилин кIвалахар авуникай чун винидихъ раханай. Гьа и карди жегьилар ватанпересвилин руьгьдаллаз тербияламишунизни екедаказ фикир гузва. Инал са мисални гъиз кIанзава. Алатай йисуз КIварчагъа карчи Абасов Руслана ва къайда-къанун хуьдай органрин работник Акимов Фаргьада чпин такьатралди Ватандин ЧIехи дяведа телеф хьайи хуьруьнвияр эбеди яз рикIера хуьнин лишан яз обелиск эцигна, Гъалибвилин 65 йисан юбилейдин вилик ам шад гьалара ачухна. Обелискда дяведа телеф хьайи хуьруьнвийрин тIварар кхьенва. Обелискдихъ хуьруьн юкьван школадин аялар иесивилелди гелкъвезва.
КIварчагъ дередин хуьрерин агьалийри ийизвай баркаллу крар къалурзавай ихьтин мисалар гзаф гъиз жеда. Ихьтин хийирлу крари гьуьрмет-берекат артухарзава. Вири и крарик чи Советдин членрин, агъсакъалрин пайни хьунал абуру дамахзава.
Эхирдай заз агъсакъалрихъ, дяведин ва зегьметдин ветеранрихъ чандин сагъвал, веледрикай рикIин динжвал, яргъи уьмуьрар хьун кIанзава.
