Райондин руководителар – ЦIийи Макьарал

И гуьруьшдал сифтедай «сельсовет Новомакинский» муниципальный тешкилатдин кьил Асамудин Алиевич Къазиагьмедова 2010-йисуз тухвай кIвалахрикай гьахъ-гьисаб авуна ва 2011-йисуз вилик акъвазнавай везифайрикай гегьеншдиз лагьана. И тешкилатдик акатзавай ЦIийи Макьарин ва Чуьхверхуьруьн тарихдикай, агьалийрин ва майишатрин кьадаррикай куьрелди лагьайдалай гуьгъуьниз, докладчи муниципальный тешкилатдин кIвалахрал ва везифайрал гегьеншдиз акъвазна. ИкI, А. А. Къазиагьмедова къейд авурвал, хуьруьн администрацияди 2006-йисан 13-августдиз кьабулнавай Уставдин бинедаллаз кIвалахзава. Везифаяр, авуна кIанзавай кIвалахарни гзаф я. Алатай йисуз МО-дин бюджет 3 млн. 788 агъзур тир: идакай 2 млн. 995 агъзур дотацияр ва 629 агъзур къвезвай налогар я. Алатай йисуз Герейханован хуьруьн кIанихъай ЦIийи Макьарал ва Чуьхверхуьрел яд къвезвай, хуьрерин къенепатан къубуяр ремонт хъувуна. Ихьтин кIвалахриз хуьруьн бюджетдай гьар йисуз 200 агъзур манатдилай виниз пул харж ийизва.
Кьилин везифайрикай сад агьалияр хъвадай целди таъминарун я. Яд Герейханован хуьруьн кIанихъай турбайра аваз къвезва. Гьа водопровод чи балансдал ала. Гьар вацра чна ам авай гьал ахтармишзава. Амма, хуьре 1970-йисуз чилик кутунвай турбаяр куьгьне хьанва, муьрхъуь тIуьнва. И кар фикирда кьуна, са бязи куьчейра 25-50 миллиметрдин диаметрдин турбаяр чилик кутуна, санлай къачурла, 8 километрда цIийи линияр тухвана. Гьа и рекьериз 200 агъзурдалай виниз пул харжна.
«Сардархуьр-ДаркIуш къазмаяр» групповой водопровод кардик акатайла, умудлу я, хъвадай цин месэлани гьялиз жеда.
Эхиримжи вахтара гьам ЦIийи Макьар, гьам Чуьхверхуьр чIехи хьанва. Кьилин куьчейриз хьиз, цIийиз арадал атанвай куьчейриз, школайрин, клубрин вилик квай майданрал херхем вегьена, анагар дуьзарна. ЦIийи куьчейра хуларик 110-далай виниз турбаяр кутуна. И кIвалахриз 250 агъзурдалай виниз пул харжна.
Россиядин Президентдин «Аялар» программа кьиле тухун яз ЦIийи Макьарал аялрин бахча ачухна, ана 4 группа кардик ква.
Хуьруьн культурадин Дворецни ремонт хъувуна, ана спортзал ачухна. Алай вахтунда ана 120-далай виниз аялар спортдал машгъул жезва.
2009-2010-йисара кьве хуьре цIийиз арадал атанвай куьчейра 4 километрдив агакьна газдин турбаяр тухвана, Дербентда авай мехколонадихъ галаз договорар кутIунна цIийи трансформаторар эцигна, 1250 метрдиз экверин линияр тухвана. И кIвалахриз 650 агъзур манат пул харжна.
Муниципалный тешкилатди хуьрера, рекьерин, куьчейрин къерехра, общественный чкайрал михьивилер хуьн патални тайин кIвалах тухузва. Графикдин бинедаллаз хуьрера гьар вацра кьве машинди зилзибил кIватIзава. Гьар йисуз хуьрерай зилзибил акъудун патал 120 агъзур манат харжзава.
Хуьрера къизгъин акъвазнавайбурукай сад чилерин, агьалияр кIвалер эцигдай участокралди таъминарунин месэла я. 2003-йисуз кьабулай 131-федеральный закондин бинедаллаз, хуьрерин мулкара авай чилер администрациядин балансдал хтун лазим тир. Амма и закон кьилиз акъатзавач. Саки вири чилер арендада вугана куьтягьнава. Алатай йисуз МО-дин балансдал Макьарин сурарин патав гвай 36 гектар ва Чуьхверхуьруьн «Дашлу» участокда авай 9,8 гектар чилер хтанва. КIвалер эцигдай чилин участокар гун патал ЦIийи Макьарилай 600, Чуьхверхуьрелай 200 касдилай арзаяр атанва. И хуьрерин генпланар туькIуьрун патал лазим идарайриз документар заказ ганва. РД-дин Гьукуматдин къарардалди хуьруьн майишатда ишлемишзавай категориядин чилер чи балансдал хтайла, и месэлани гьялда.
Алатай йисуз хуьруьн депутатрин Собранидин 5 сессия эвер гана. Анрал хуьрерин социально-экономический, культурадин ва маса месэлайриз килигна. Сад лагьай сессиядал МО-дин бюджет кьабулна, эхиримжи сессиядал, хуьруьн депутатрин Собранидин председатель яз, за бюджет кьилиз акъудай гьалдин гьакъиндай гьахъ-гьисаб авуна.
- Чи МО-дин 2011-йисан бюджет 4385 агъзур манатдикай иабарат я, - давамарна А. А. Къазиагьмедова. – Идакай 3615 агъзур дотацияр, 576 агъзур хсуси доходар я. Алай йисуз чна Макьарин цIийиз хьанвай микрорайонра эквер тухун, къубуяр, къенепатан хулар ремонт авун, агьалияр дигидай целди таъминарун, хуьруьн кьилихъ водопроводдал хлор цик какадардай дарамат эцигун, куьчейриз херхем вегьин, пожарный машин къачун, МО-дин къав кьиляй-кьилиз ремонт авун ва хейлин маса кIвалахар авун планламишнава.
- Са гафуналди, райондин руководстводин куьмекдалди чун хуьрерин социально-экономический гьалар хъсанарун патал чалишмиш жеда, - лагьана вичин рахунрин эхирдай А. А. Къазиагьмедова.
«сельсовет Новомакинский» МО-дин кьилин докладдилай гуьгъуьниз сходдал 20-дав агакьна ЦIийи Макьарилай ва Чуьхверхуьрелай тир инсанар рахана, чпин патай наразивилер арадал гъизвай месэлайрикай лагьана, райондин руководстводин, атанвай маса работникрин вилик са жерге суалар эцигна. Абурун патай агьалийри талукь жавабарни къачуна.
Сходдал, агьалийрин патай хьайи хейлин суалриз дуьз, метлеблу, гьакъикъат къалурзавай жавабар гунихъ галаз санал, Нариман Шамсудинович Абдулмуталибова куьруь, амма маналу рахунарни авуна. Кьилди къачуртIа, ада районда эхиримжи йисара социальный, экономикадин, гъвечIи ва юкьван карчивал вилик тухунин, образованидин, здравоохраненидин, культурадин, жегьилрин политикадин, общественный хатасузвал хуьнин ва маса рекьерай авунвай кIвалахрикай, къазанмишиз хьанвай агалкьунрикай куьрелди суьгьбетна. Малум хьайивал, райондин экономикадиз ва социальный хилез желбзавай инвестицийрин кьадар йисалай-суз артух жезва. Эхиримжи 3 йисуз райондиз 2 миллиард манат инвестицияр атуни идан гьакъиндай ачухдиз шагьидвал ийизва. И кардик чи баркаллу районэгьлияр тир РФ-дин Госдумадин депутат Асанбуба Нуьдуьрбегова, стхаяр тир Абасоври, Маил Нефтялиева, Марат Селимова, Мегьамед Балакеримова, Ибрагьим Ибрагьимова, Мингьажидин Рамазанова ва масабуру чпин еке пай кутазва.
Райондиз инвестицияр желб авунин кIвалах башламишай, и кар давамзавай ва социальный зурба проектар кардик кутур Имам Музамудинович Яралиеваз чна зурба чухсагъул малумарзава.
«Сардархуьр-ДаркIуш къазмаяр» водопроводдихъни район, адан экономика патал зурба метлеб ава.
Н. Ш. Абдулмуталибов хуьрера михьивилер хуьнин, агьалийриз медицинадин, культурадин ва маса рекьерай къуллугъ авун хъсанарунин карда чпин хиве и рекьерай везифаяр авай работникрин жавабдарвал хкажунин, хуьрера гьуьрметлувал, бубайрин адетар хуьнин ва ихьтин маса месэлайрални гегьеншдиз акъвазна, и рекьерай къиметлу меслятар къалурна, теклифар гана.
Сходдин иштиракчийри эхирдай эвер гун кьабулна. Кьилди къачуртIа, ана РФ-дин Президент Д. А. Медведева кьиле тухузвай политика дуьзди яз гьисабзавайди, ДР-дин Президент М. М. Мегьамедова халкьар сад авун, экономика вилик тухун, даш-баш къачузвайбурухъ галаз женг чIугунин, экстремизмдин вилик пад кьун патал тухузвай кIвалахдал разивал ийизвайди, Сулейман-Стальский райондин кьилиз Имам Музамудинович Яралиев атайдалай инихъ районда гзаф хилера кIвалахар хъсан патахъ элкъвейди, гила гьа рехъ Нариман Шамсудинович Абдулмуталибова давамар хъийизвайди, и крарал, санлай райондин вири агьалийри хьиз, «сельсовет Новомакинский» МО-дин хуьрерин агьалийрини разивал ва шадвал ийизвайди къалурнава.
Эхирдай сходдин иштиракчийри райондин вири агьалийриз винидихъ къалурнавай кIвалахрин тереф хуьниз, районда меслятвал, садвал хуьниз, гьар са касди хъсан крарик кьил кутуниз эвер гана.