Пешекарвилер ва кIелдай чкаяр хкягъун алай вахтунда уьлкведин важиблу месэлайрикай сад яз акъвазнава. Гьавиляй умуми образованидин школайра кIелзавай аялрихъ, иллаки выпускникрихъ галаз профориентациядин жигьетдай кIвалах тухунихъ еке метлеб ава.
И кардин важиблувал аннамишуналди, агьалияр кIвалахдалди таъминардай чи центрди райондин чирвилер гудай управленидихъ галаз санал райондин школайра кIелзавай аялрихъ галаз профориентациядин рекьяй саналди тир кIвалах кьиле тухунин икьрар кутIуннава.
А икьрардин бинедаллаз чи центрдин пешекарри школайриз физ аялрихъ галаз профдиагностикадин тестированияр, анкетаяр ацIурун кьиле тухузва, муаллимриз, психологриз тешкиллувилин кIвалахда методический куьмекар гузва. И жигьетдай образованидин управленидихъ галаз санал месячникар кьиле тухузва, аялри чпи фагьумна, гележегдин пешекарвал хкягъиз куьмек гузва.
Райондин умуми образованидин 15 юкьван школада чна 300 выпускникдихъ галаз тухвай анкетированиди къалурайвал 10 выпускникдикай 7 касди гележегдин пешекарвал чпи-чпиз хкяна, анжах 3 касди – диде-бубайрин куьмекни галаз. Хкягъзавай уьмуьрдин важиблу 10 месэладикай 1-чкадал хзан, 2-чкадал сагъламвал, 3-чкадал дуствал, 4-чкадал куьмек ва къайгъударвал, 5-чкадал къуллугъ-карьера, 6-чкадал материальный жигьетдай къулайвал ала.
Санлай ихьтин нетижайри чун шадарзаватIани вилик гьялна кIанзавай гзаф маса месэлаярни акъвазнава. Кьилди къачуртIа, аялрин диде-бубайрихъ галаз алакъа мягькемарунихъ еке метлеб ава.
Чи пешекарри диде-бубайрин собранийра иштиракзава, базардин шартIара кIвалах жагъурунин, пешекарвилер къачунин кьетIенвилерин гъавурда твазва, меслятар гузва, и карда гьакI СМИ-дин такьатрикайни менфят къачузва.
Гьа са вахтунда чна чи республикадин зегьметдин ва ДР социальный жигьетдай вилик тухунин министерстводин учебно-производственный базадикай бес кьадар менфят къачузвач. Адахъ школайрин выпускникриз 50 далай виниз пешекарвилер теклифдай мумкинвал ава, чебни уьлкведин экономика базардин алакъайрал элячIнавай алай шартIара.
ИкI, 2010-йисуз, ЦЗН-дин направленийралди жуьреба-жуьре пешекарвилер къачун патал кIелдай чкайриз 350 касдилай виниз инсанар рекье туна, гьа гьисабдай яз 50 кас умуми образованидин школайрин выпускникарни.
Гьа са вахтунда, ахьтин кIелдай чкаяр акьалтIарайтIани, кIвалахдалди таъминарунин месэла алай вахтундани четиндаказ акъвазнава. Ахьтин чкаяр акьалтIарай анжах 4-5 лагьайдаз кIвалах жагъурдай мумкинвал жезва. Кьиблепатан Дагъустандин чIехибу-рукай сад тир чи районда эцигунрин, хуьруьн майишатдин производство гегьеншарунин, жуьреба-жуьре къуллугъар вилик тухунин гьисабдай алава кIвалахдай чкаяр тешкилунин жигьетдай тайин кIвалах тухузва.
Алай вахтунда чи районда авай ЦЗН-дихъ пешекарвилер хкягъунин, кIелиз рекье тунин жигьетдай пешекарвилин куьмек гудай вири шартIар ава. Чахъ и жигьетдай кардик квай Мобильный центрни ава.
Ша чи центрдиз. Чун квез пешекарвал дуьз хкягъун, кIелдай чкайриз фин патал куьмек гуз гьамиша гьазур я.
