Дагъустан Республикадин прокуратурадин тапшуругъдихъ галаз кьадайвал, райондин прокуратуради яшайишдинни коммунальный жигьетдай агьалийрин ихтиярар хуьнал амал ийизвай гьал, гьа гьисабдай яз агьалияр хъвадай целди таъминардайла чкадин вичи-вич идара ийидай органри санитарно-эпидемиологический истемишунрал амал ийизвай гьал ахтармишна.
Ахтармишунрин вахтунда тайин хьайивал, агьалияр хъвадай целди таъминарунин карда алай вахтундани гьял тавунвай месэлаяр ама. Бязи хуьрериз хъвадай яд кIеви графикдин бинедаллаз ахъайзава. Районда кардик квай цин турбайрин 85 процентдилай виниз линияр алатай асирдин 60-йисара кутунвайбур я. Хъвадай цин ери разивал ийиз тежедайди хьунин себебар агъадихъ галайбур я: яд къвезвай цин чешмеяр чиркин гьалда хьун, цин линийрал михьи ийидай тадаракар тахьун, гьакIни цин турбайрин линияр ва абур чара жезвай чкаяр ишлемишна къайдадикай хкатун.
ИкI, тайин хьайивал, «Сельсовет Шихикентский» МО-дин Бутхуьре хъвадай целди таъминарун Закондин, гьакIни «Гигиенические требования к качеству воды нецентрализованного водоснабжения. Санитарная охрана источников». 2002-йисан 17-ноябрдиз РФ-дин Государстводин Кьилин СанПин 2.1.4. 1175-02-дин ва 2003-йисан 1-мартдилай кардик акатнавай ва СанПин 2.1.4.1074-01-дин истемишунар чIуруналди кьиле тухузва.
Кьилди къачуртIа, «Сельсовет Шихикентский» муниципальный тешкилатда, Закондин 11-статья чIуруналди, официальныйдаказ акъуднавай санитарный къайдаяр, яшамиш жезвай чкадин гьакъикъатдал гуьзчивал тухунин къайдаяр ва методика авач.
Работникриз михьивилерал амал авунин (гигиенадин) жигьетдай чирвилер гузвач.
Санитарный эпидемиологиядиз акси (профилактикадин) серенжемрин ва гьакIни производстводин гуьзчивилин программаяр туькIуьрна-вач.
Закондин 32-статья ва гьакIни СанПин 2.1.4, 1074-01-дин 4.7-пункт чIуруналди, рабочий программадихъ галаз кьадайвал, хъвадай цин еридал производстводин контроль тухузвач, хъвадай цин ери ахтармишдай лаборатория, я ихьтин ихтияр авай, тайин къайдада аккредитация гвай маса организацийрин лабораторийрихъ галаз кутIуннавай договор авач.
Идалайни алава яз, 1967-йисан 25-ноябрдиз 723а-67-нумрадик кваз кьилин санитарный духтурди тестикьарнавай «Инструкция по контролю за обеззараживанием хозяйственно-питьевой воды и за дезинфекцией водопроводных сооружений хлором при централизованном и местном водоснабжении» чIуру-налди, циз хлор язавач ва хлор ядай тадаракни авач.
2003-йисан 6-октябрдиз 131-ФЗ-нумрадик кваз акъуднавай «Об общих принципах организации местного самоуправления в Российской Федерации» Федеральный Закондин 14-статьядин 1-паюнин 4-пунктунихъ, гьакIни муниципальный тешкилатдин Уставдихъ галаз кьадайвал, поселенидин сергьятда агьалияр целди таъминарун поселенидин чкадин метлеб авай месэлайрик акатзава.
Райондин прокуратурадин ахтармишунрин бинедаллаз винидихъ къейд авурвал законрин истемишунрал амал тавуниз, и жигьетдай са серенжемни кьабул тавуниз килигна ва 1999-йисан 30-мартдиз 52-ФЗ-нумрадик кваз кьабулай (ред. От 30.12.2008г.) Федеральный Закондин истемишунрал амал тавун арадай акъудун патал, яни хуьрерин муниципальный тешкилатрин Кьилери са серенжемни кьабул тавун законсуз кIвалах тирдан гьакъиндай ва абур кардик квай законодательстводал амал тавунвай чIуру гьалар арадай акъудуниз мажбур авун патал суддиз 17 исковый арзаяр рекье тунва.
Абуруз килигунин нетижайрин бинедаллаз судди вири арзаяр бинелубур тирди къейдна ва алай вахтунда вири исполнительный листер абур кьилиз акъудун патал райондин ССП-диз рекье тунва.
