«Дуьньядин ирид аламатдикай» чи йикъаралди амукьнавай тек са имарат – Египетда авай Хеопсан пирамида. Ам чи эрадал къведалди XXVI-асирда фараон (Хеопсан) приказдалди эцигна. Пирамидадин кьакьанвилел сифтедай 146,6 метр алай. Кельнский собор эцигна акьалтIардалди (XIX-асир) Хеопсан пирамида дуьньяда виридалайни кьакьан имарат тир.
Гарари гъайи къумарикди ва чукIуникди, гуьгъуьнилай пирамида 9,8 метрдин аскIан хьана.
Пирамида 2,3 млн. къванцин кубикдикай ибарат я. Санлай абуру 2,5 млн. кв. метрдин майдан кьазва.
Къванцин блокар сад-садан винел 203 жерге ала. Сифтедай 210 жерге авай.
Пирамидадин къене пата сад-садан винел алай пуд фур (камера) ава. Абур сад-садахъ галаз гуьтIуь «рекьералди» алакъалу авунва. Виридалайни дерин фур пирамидадин бине эцигнавай къванце атIанва.
Хеопсан пирамидадин патав мад кьве пирамида гва. Хеофранан (Хафрадин) пирамида Хеопсан пирамидадилай 8 метрдин аскIан я. Микеринан (Менкауран) пирамидадал 66 метр ала.
И пуд пирамидадивай са акьван яргъа тушиз, 60 метрдин яргъивал авай кьакьан чкадал, ацукьнавай Сфинксан – инсандин кьил алай асландин къванцикай атIанвай зурба кIалуб (статуя) ала. Алимри гьисабзавайвал, мумкин я ам фараон Хафрадин шикил хьун. Чи эрадал къведалди дегь заманада зурба къванцикай атIанвай Сфинксан кIалубдин яргъивилел 57, кьакьанвилел 20 метр ала.
Дявеяр кьиле фейи йисара Сфинксан «чиниз» екез зарар гана. «Чуру» галатна, ам Британиядин музейда хуьзва.
1920-йисарин юкьвара Сфинксан къванцин кIалуб къумарикай михьна акьалтIарна.