И сувар хзандин гьакъиндай государстводин политика уьмуьрдиз кечирмишунин программадин сергьятра аваз чи уьлкведа 2008- йисалай инихъ къейдзава. Суварин тешкиллувилин комитетдин кьиле РФ- дин Президентдин уьмуьрдин юлдаш С.В.Медведева акъвазнава.
И суварин вилик чи махсус корреспондент вичиз районда ва адалайни къецепата еке гьуьрмет ва авторитет авай мировой судья, 3 аялдин мегьрибан диде, милаим къилихрин инсан Алиева Тамара Алиевнадин патав мугьман хьана.
Чил ракъинин нурари, инсан гьакъикъи крари гуьрчегарда, лугьузва бубайрин камаллу мисалда. Вич алай чкадал намуслувилелди кIвалахзавай инсан гьалтайла зи рикIел вичин ериш дегиш тийиз, датIана гьерекатдик квай вацI къведа. Такабурлу ва зегьметчи вацIу хьиз районда ва адалай яргъарани вичиз гьуьрмет ийизвай Кьасумхуьрелай тир Тамамат Алиевна Алиевадини вичин вири къанажагълу уьмуьрда теспача квачиз, общество, хуьр- кIвал, халкь паталди намуслувилелди зегьмет чIугвазва. 2000-йисалай инихъ ада тамамарзавай везифаяр общество, агьалияр патал герекбур я: Сулейман-Стальский райондин 79-нумрадин судебный участокдин мировой судья яз, Т.Алиевади законлувал, къанун- къайда, инсанрин ихтиярар хуьзва.
Тамамат Алиевнадихъ галаз адан уьмуьрдин ва зегьметдин рекьикай суьгьбет ийидайла, зи рикIел бубайрин камаллу мад са мисал хтана: «ВикIегь бубадихъ усал хва жедач». Тамамат Алиевнадин инсанвилин ерийриз, ада тамамарай ва гилани тамамарзавай кIвалахриз вил вегьейла, адаз халкьдин патай авай гьуьрметдиз, кIанивилиз килигайла, чавай икIни лугьуз жеда: викIегь бубадихъ усал рушни жедач.
Т.А.Алиева I951-йисан 1-сентябрдиз Кьасумхуьрел къуллугъчидин хизанда дидедиз хьана. Адан дах Али Агьмедовича районда ва республикада жавабдар къуллугърал кIвалахна, гьа жергедай яз ВКБ(б)-дин Дагъустандин обкомдин промышленностдин отделдин инструктор, ВКБ(б)-дин Кьасумхуьруьн РК-дин инструкторрин отделдин заведующий, райкомдин 2-секретарь яз гьакъисагъ-вилелди зегьмет чIугуна. Вичин уьмуьрдин юлдаш, гзаф къени, мегьрибан дишегьли тир Гьажибике Гьамидовнадихъ галаз 7 велед чIехи авуна, виридаз кьилин образование гана. Ихьтин низамлу хизанда чIехи хьайи, тербия къачур Тамамат Алиевнади диде- бубадивай, мукьва-кьилийривай, къени инсанривай анжах инсанвилин, гьахълу-вилин тарсар къачуна ва вич лайихлдудаказ тухуз алахъна. Адаз чIуру амалар, крар авун гъвечIи чIавалай чир хьайиди туш. Эхь, мисалда лугьузвайвал, катран мукай кард къарагъда.
Инсанди вич алай чка къени ва чIуру краралди чирда лугьуда. Чавай инанмиш-вилелди лугьуз жеда хьи, Т.А.Алиевади вич алай чка анжах къени краралди чирна. И кар тестикьарун патал дагъви рушан зегьметдин рекьиз куьрелди вил вегьез кIанзава чаз.
1969-йисуз Кьасумхуьруьн 1-нумрадин юкьван школа лап хъсан къиметар аваз акьалтIарай, вичихъ дерин кьатIунар, зигьин авай жегьил руша районда жуьреба- жуьре къуллугърал кIвалахна. Дагъустандин госуниверситетдин юридический факультет акьалтIарай 1978-йисуз Т.А.Алиева ВЛКСМ-дин С.Стальский райкомдин 1-секретарвиле хкяна. И везифаяр ада 1980-йисалди намуслувилелди кьилиз акъудна. И йисара ам КПСС- дин райкомдин бюродин членвиле, халкьдин депутатрин райондин Советдин депутатвиле хкяна.
Тамамат Алиевнади 1980-1982-йисара партиядин райкомдин отделдин заведую-щийвиле, гуьгъуьнин 5 йисуз С.Стальский райондин суддин председателвиле, 1988-2000-йисара райондин юридический консуль-тациядин заведующийвиле кIвалахна.
2000- йисан 30- ноябрдиз Дагъустан Республикадин Халкьдин Собранидин къарардалди Тамамат Алиевна, чна винидихъ лагьайвал, Сулейман-Стальский райондин 79-нумрадин судебный участокдин мировой судьявиле тайинарна. Алай йисан 30-апрелдиз акъатай ДР-дин Халкьдин Собранидин къарардалди Т.А. Алиева и къуллугъдал 3-сеферда (5 йисан муддатда) хкягъ хъувуна.
- Суд авуна, тахсиркар вичин жазадив агакьарун- им чи кIвалахда кьилин шартI туш,- лугьузва Тамамат Алиевади.- Гьар са делодихъ инсан, адан кьисмет, вичин ва хизандин пакадин югъ гала. Суд ийидайла чна делодиз килигзавай инсандин вири терефар дериндай ахтармишзава, и карда законлувал хуьзва. Ягъалмиш хьана ва я маса себебралди тахсиркарвал, чIуру кар-кIвалах авур инсан дуьз рекьел хкиз алахъун, ам вичин хзандивай, обществодивай къакъуд тавун- им чи кIвалахдин асул везифа я.
Судья яз, Тамамат Алиевнади къайда- къанун, законлувал хуьн патал еке кIвалах тухузва. 2008-йисуз ам 28 уголовный, 139 гражданский, 451 административный, 2009- йисан 6 вацра лагьайтIа, 13 уголовный, 103 гражданский ва 195 административный делойриз килигна. Аквазвайвал, мировой судьядин къайгъуяр къалин я. Абур Тамамат Алиевнади федеральный законрихъ, РФ-дин УК-дин статьяйрихъ галаз кьадайвал кьилизни акъудзава.
Къейд авун лазим я хьи, райондин агьалийрин ихтиярар, законлувал хуьзвай судья хьиз, Тамамат Алиевна хизандин, кIвалин бахт, берекат хуьзвай дишегьли- дидени я. Ада чпихъ низам- ахлакь авай цуьквер хьтин пуд велед- пуд руш хана, тербияламишна, уьмуьрдин шегьредал акъудна. Абур дидедин рекьеваз физва: пудани кьилин юридический образование къачуна, чпин пешейрай кIвалахзава.
Вичихъ галаз сугьбет ийидай вахтунда завай чина ачухвал, берекатдин нур авай, сивел милли хъвер алай Тамамат Алиевнадивай «КIвалахдикай азад вахт вуна гьикI кечирмишзава?» лагьана хабар кьун тавуна акъвазиз хьанач.
- Дуьз лагьайтIа, стха, кIвалахди гзаф вахт къакъудзава,- сивел хъвер алаз лугьузва Т.А.Алиевади. - КIвалин къайгъуярни дишегьлидиз тIимил авайди туш. ЯтIани, зи рикI цуьквер, чи патара кьериз-цIаруз жезвай емишар гьасилунални ала. Зи сала исятда 40- далай виниз сортарин цуьквер ава, за лимонарни битмишарзава. Заз Тамамат Алиевнадин сала авай гуьзел, сад-садалай гуьрчег аквазвай, атирдин ни кьуд патаз чукIурзавай цуькверин тарар акуна. Заз акI хьана хьи, чпин гьар рангарин пешер ачухна кьезил шагьвардал лепе гузвай цуьквер гзаф михьи рикI авай, зегьметдал рикI алай Тамамат Алиевнадиз хъуьрезва.
Общество, район, халкь паталди яргъал йисара намуслувилелди кIвалах-завай Тамамат Алиевнадихъ, гьуьрметлу, хъсан адетри агъавалзавай адан хзандихъ гьар са карда агалкьунар, бахтлувал хьун чи мурад я.