Сулейман-Стальский район Республики Дагестан
www.old.suleiman-stalskiy.ru

Игитвилин лишан

Гьар са чилихъ ам машгьурдай кьакьан дагълар, гурлу вацIар, чар булахар жедайди хьиз, гьар са халкьдихъ адан ад, намусдин таж хьиз, вине кьуна хуьзвай чIехи тIварар, зурба бажарагъарни жеда. Лезги халкьдихъ, лезги чилихъни вичин кьетIен лишанар (яржар), руьгьдин мягькем даяхар авачиз туш. И жигьетдай алай аямдин лезги шииратдин нурлу гъетерикай сад тир шаир Арбен Къардаша лезгийрин «Шарвили» къагьриманвилин эпосдиз талукьарнавай вичин са макъалада икI кхьизва: «Лезги халкьдиз руьгьдин рузи ва къуват гузвай пуд ярж (символ) ава: Шалбуз дагъ, Кьулан вацI ва Шарвили. Абур чи миллетдин пуд даях я. Пуд кIвач квай куьсруь гьинал эцигайтIани ярх жедач. Чи халкьдивай тарихдин мичIи даркалрайни буьркьуь уламрай вичин чIални, чилни руьгьдин садвал хвена экъечIиз хьунин сирни гьа и пуд «кIваче» ава жеди.

 Эхь, шаирди къейд ийизвай и пуд даяхни бинелубур ва эбедибур я. Амма гьар са халкьдин тарих арадал гъизвайбур ва ам гележегдин несилрал агакьарзавайбур адан кьегьал рухваяр я. Ахьтин къагьриман рухвайри, хайи халкьдиз намуслувилелди къуллугъ авуналди, чпин тIварар гьеле чпел чан аламазни машгьурда, эбеди ийида. Лезгийрин къагьриманвилин эпос «Шарвили» арадал хкун патал еке зегьметар чIугур шаирар тир регьметлу Забит Ризванова, Дагъустандин халкьдин шаир Байрам  Салимова, «Шарвили» эпосдин сувар кьиле тухунин инициаторрикай сад тир ва 2000-йисалай инихъ республикадин дережада аваз кьиле тухузвай и суварин тешкиллувилин комитетдин председателвилин жавабдар кIвалах тамамарзавай «Дербент шегьер» шегьердин округдин Кьил Имам Музамудинович Яралиева ва гьакIни   «Шарвили» эпос лезги чIалай урус чIалаз таржума авур Ризванов Ризван Забитовича чпин тIварар чи халкьдин тарихда эбеди авунва лагьайтIа, зун гъалатI жедач.

«Шарвили» эпосдин суварин тешкиллувилин комитетдин председатель И.М. Яралиева и суварик вичин рахунра къейд авурвал, лезги эпос урус чIалалди акъудун-эпосдик лекьрен лувар кутунва лагьай чIал я. Ам гзаф халкьари кIелзава ва чпин чIаларизни таржума ийизва. Суварик иштирак ийиз къвезвай маса миллетрин векилрин кьадарни йисалай-суз артух жезва. Им шад жедай кар я.
Чи машгьур алим ва шаир Фейзудин Нагъиева лагьайвал, «Шарвили» эпос-им лезги халкьдин руьгьдин паспорт, адан кьилин игит, чи милли руьгьдин азадвилин, руьгь мягькем ва лигим хъувунин лишан я.
Лезги халкьдиз вичин чил, ватан, намус-гъейрат хуьз чирзавай Шарвили пагьливандиз, адан руьгьдиз гьуьрмет авунин лишан яз республикада мукьвара баркаллу мад са кар авуна: ДР-дин операдинни балетдин театрдин коллективди (директор республикадин культурадин лайихлу работник М.Агьмедов) «Шарвили» опера сегьнеда эцигна. Им республикадин культурадин уьмуьрда лишанлу вакъиа хьана.
Лагьана кIанда, операдин автор театрдин художественный руководитель Мегьамед Гьуьсейнов, адаз «Шарвили» опера кхьинин теклиф гайиди Имам Музамудинович Яралиев, пулдин такьатралди куьмекар гайиди лезги халкьдин кьегьал хва Сулейман Керимов я.
Районэгьлийриз, вири лезги халкьариз «Сулейман-Стальский район» муниципальный райондин, депутатрин Собранидин патай «Шарвили» эпосдин и чIехи ва гуьзел сувар тебрик авунихъ галаз санал заз жуван фикир чи халкьдин алай аямдин баркаллу рухвайрикай сад тир Имам Музамудинович Яралиеван гафаралди акьалтIариз кIанзава: «Инсандиз анжах са Ватан ава, са бубалух ава, амма гьар са бубалухдиз, Ватандиз Шарвили хьтин игитар сад-кьвед ваъ, вишералди герек я».
Къуй чи халкьдин арадай Шарвилидин, Гьажи Давудан руьгь квай кьегьал рухваяр мадни акъатуй!
 
Адрес статьи: http://old.suleiman-stalskiy.ru/?com=articles&page=article&id=6355