Кьасумхуьрел медениятдин «Куьредин ярар» тIвар алай макан тешкилайдалай инихъ 23 йис тамам хьанва. И вахтунда адан цIуд ва къад йис тамам хьайи юбилейриз яратмишдай интеллигенциядин векилрин эсеррин кьве кIватIал «Куьредин ярар» тIвар алаз чапдай акъатна. Медениятдин «Куьредин ярар» макан Кьасумхуьрел 1990-йисан январдиз яратмишдай интеллигенциядин са десте векилри: Н.Шихнабиева, А.Камилова, С.Саидгьасанова, А.Магьмудова, Ш.Шабатова, А.Межидова ва А.Агьмедпашаева тешкилна. «Куьредин ярар» медениятдин макандин устав ва программа райисполкомди тестикьарна. ЦIийи тешкилатдин комитетдин председателдин везифаяр са йисуз Н. Шихнабиева тамамарна, ахпа и къуллугъдал хкягъай А. Агьмедпашаева къенин юкъузни и кIвалах кьиле тухузва. Агьмедпаша Ферзилаевич вич хъсан экономист, тешкилатчи, муаллим, зари, публицист я. Ам халичаяр храдай магьир устIар ва шаир СтIал Мислиматан хва, шаир Саиратан стха я.
Ада Кьулан СтIалдал ва Кьасумхуьрел мектебра кIелна, Москвада Центросоюздин институт куьтягьна, Советрин Армиядин жергейра къуллугъна ва офицервилин чин къачуна, Буйнакскдин кооперативный техникумдин муаллимвиле ва Кьасумхуьруьн общепитдин директорвиле кIвалахна. Алай вахтунда ам Дагъустандин политехнический колледждин Кьасумхуьруьн филиалдин муаллим я.
А. Агьмедпашаев милли меденият хуьзвайбурун ва ам хкажзавайбурун кIвенкIве ава лагьайтIа чун гъалатI жедач. Ам «Куьредин ярар» медениятдин макандин панагь, къаюм ва регьбер я. «Куьредин ярар», РФ-дин къанунрал бинелу хьана, Лезгистанда тешкилнавай сад лагьай ва гьелелиг вичин кар давамарзавай медениятдин маканрикай сад я. «Куьредин ярари» вичин кIвалах литературадинни искусстводин межлисар тухунилай, макандин тIвар алай аслу тушир газет акъудунилай башламишна. Газетдин редакторни А.Агьмедпашаев тир.
Макандин кIвалах йис-сандавай гегьенш, дерин ва метлеблу хьана. Алатай девирда Кьасумхуьрел, маса хуьрера ва мектебра медениятдинни литературадин 70-далай виниз мярекатар, дидед чIалан гьафтеяр тухвана, концертар тешкилна, 20-далай виниз зарийрин: К.Меликан, Е.Эминан, С.Сулейманан, А. Фатахован,А Магьмудован, А.Межидован, М.Агьмедпашаевадин, С. Селимован. С.Сажидинан, Ф.Нагъиеван, Н.Шихнабиеван, Ш.Шабатован, А.Камилован, В. Жамалдинован ва масабурун юбилеяр къейдна. 40-далай виниз зарийрин ктабар чапдай акъудна, чкадин телевиденидай передачаяр тешкилна, райондин ва республикадин идарайри тешкилзавай мярекатра иштиракна.
«Куьредин ярар» медениятдин маканди зи пуд ктаб акъудна: «Асиррин гуьзгуь» (поэмаярни аваз), «Кьуьчхуьр Сайид» ва «Етим Эмин».
«Куьредин ярар» маканди вичин кIвалах лезги писателрин Союздин райотделенидихъ, администрациядихъ, райондин идарайрихъ, образованидин ва культурадин управленийрихъ, культурадин Дворецдихъ ва райондин центральный библиотекадихъ галаз санал кьиле тухузва.
«Куьредин ярар» тешкилат тестикьарай а чIавуз райисполкомдин председатель Д.Османовалай эгечIна МР-дин Кьил Н.Абдулмуталибовни кваз, райондин вири гьакимар медениятдин макандин кIвалахдилай рази яз хьана ва чпелай алакьдай куьмекарни гана.
«Перестройка» себеб яз культурадин макандиз вичин кабинет амукьнач. Им са кьадар йисар я и макандин документар кIвалера хуьз, заседанияр тухудай чка идаз-адаз тIалабиз.
Агьмедпаша Ферзилаевич вич умун къилихрин, камаллу, мергьеметлу, жумарт, мугьманрал рикI алай инсан я. Адан рикI алачир кар-кеспи авач: шиират, музыка, шикилар чIугун, чуьнгуьрар авун, жерягьвилин сирер чирун...
Агьмедпаша стха жегьилар желб ийизни алахънава... Къунши районрихъ галаз алакъаяр мягькемарзава. «Куьредин ярар» культурадин маканди лезги писателрин райотделенидихъ (председатель А. Камилов) галаз санал, жуван райондинбурулай гъейри, Мегьарамдхуьруьн, Кьурагьрин, Докъузпарадин районрай, Табасарандай тир зарийрин са кьадар ктабарни, вичи редакторвал авуна, чапдиз гьазурнава. Ада вичи психологар, тербиячияр, муаллимар ва диде-бубаяр патал гьазурнавай «Элементы художественного творчества на занятиях развития речи детей» ктабдиз алим ва писатель Аким Къурбана еке къимет ганва. Адан «Как сохранить здоровье и продлить молодость?» тIвар ганвай жерягьрин лап хъсан меслятрин кIватIалдикай кIелзавайбуру чпин сагъламвал хуьн ва мягькемарун патал мефят къачузва.
Сулейман-Стальский районда алай йис СтIал Сулейманан йис яз малумаруниз килигна, «Куьредин ярар» культурадин маканди и вакъиадиз талукьарнавай календарь ва мектебар патал райондин шаиррин ва писателрин шикилрин (портретрин) комплектар чапдай акъуднава. СтIал Сулейманан 145 йис тамам хьуниз талукьарнавай ктаб гьазуриз эгечIнава. Ам лезги ва урус чIаларалди акъудда. Культурадин йис ва СтIал Сулейманан йис вини дережада кьиле тухун патал гегьенш план туькIуьрнава. Алай йисан сифтегьан варцарлай эгечIна районда, «Куьредин ярарин» иштираквални аваз, Культура хкажунин, чIал хуьнин ва ам виликди тухунин, СтIал Сулейманан яратмишунар чирунин йигин кIвалах кьиле физва. И карда райондин Кьил Абдулмуталибов Нариман Шамсудиновичан регьбервилик кваз вири идарайри иштиракзава.
Райондин общественный организацийри, гьа жигьетдай «Куьредин ярарини» Дагъустандин гьукуматдин университетдал СтIал Сулейманан тIвар эхцигунин месэладин тереф хуьзва.
Февралдин эхирдай кьиле фейи дидед чIал хуьниз талукьарнавай конференциядал милли чIал хуьнин жигьетдай вири лезги халкьдиз Эвер гун кьабулна.
За умуд кутазва: чна СтIал Сулейманан «Жуван халкьдиз, жуван намусдиз хьиз, вафалу жен» меслят, эвер гун са чIавузни рикIелай ракъурдач.
Эйзудин Сайдумов, Лезги писателрин Союздин член, шаир