- Тахсиркарар жазаламишунин ва гьахъвал дуьздал акъудунин жигьетдай райондин судди 2013-йисуз тайин кIвалах тухвана. И девирда райондин суд 102 уголовный делодиз килигна, абурай 93 кас жазаламишна. Уголовный делойрай, авур тахсиркарвилерин заланвилиз килигна, агъадихъ галай ксариз жазаяр гана:
-акьалтIай залан тахсиркарвилерай 7 касдиз;
-залан тахсиркарвилер авунай 31 касдиз;
-юкьван заланвилин тахсиркарвилерай 16 касдиз;
-тIимил заланвилин тахсиркарвилерай 39 касдиз.
71 касдин гьакъиндай, РФ-дин УПК-дин 316, 317.7- статьяйрихъ галаз кьадайвал, 71 делодиз кьетIен къайдада килигна.
2012-йисуз, гекъигайтIа, вири 61 делодиз килигнай, абурукайни 43 касдин гьакъиндай 41 делодиз кьетIен къайдада килигна.
Алатай йисуз уголовный делойриз РФ-дин УК-дин агъадихъ галай статьяйрай килигна:
-РФ-дин УК-дин 105-статьядай (кьезилвилер авачиз инсан кьиникьай)- 2 касдин гьакъиндай;
-РФ-дин УК-дин 106-110-статьяйрай (инсандин уьмуьрдиз къаст авунин чIуру ниятдай)-са касдин гьакъиндай;
-РФ-дин УК-дин 111 ва 112-статьяйрай са касдин гьакъиндай;
-РФ-дин УК-дин 131- статьядай (гуж гъалиб авунай) са касдин гьакъиндай;
-РФ-дин УК-дин 161- статьядай (тарашунай, таланчивиляй) 2 касдин гьакъиндай;
-РФ-дин УК-дин 222-226.1- статьяйрай (законсуздаказ яракьдихъ галаз алакъаламиш хьунин гьерекатрай) 4 касдин гьакъиндай.
-РФ-дин УК-дин 222-233-статьяйрай (бейгьуш квай ва психотропный шейэрихъ галаз алакъалу тир законсуз гьерекатрай) 39 кас жазадив агакьарна, 2012-йисуз лагьайтIа ахьтин 22 касдиз жазаяр ганай.
-РФ-дин УК-дин 290, 291- статьяйрай (ришвет къачунай ва гунай) са касдиз жаза гана.
4 касдик тахсир квачирди субут авуна, 16 касдин гьакъиндай уголовный делояр тухун акъвазарна.
Суддин къарардалди тайин тир вахтаралди азадвиликай магьрум авун яз 6 касдиз дустагъ атIана, 7 кас дустагъ авуникай азадна.
20 касдин гьакъиндай тайин вахтаралди азадвиликай магьрум авунин жаза гунин серенжемар тайинарна. (2012-йисуз 13 касдиз жаза ганай).
Райондин суд алатай йисуз 633 гражданский делодиз килигна. Абурукайни къарар акъудуналди 560 делодиз килигна куьтягьна. (2012-йисуз вири санлай кьурла 586 делодиз килигнай)
Гьа жигьетдай яз, къарарар акъудуналди, делойриз килигна:
-зегьметдин гьуьжетрай ва кIвалахдал ахциг хъувунин 3 делодиз;
-общественный организациядин кIвалах акъвазарунай са делодиз,
-яшайишдин гьуьжетрай 2 делодиз.
Райондин суд гьахъ-гьисабдин девирда гьакIни чIехи къуллугъар гвай ксарин, государственный ва муниципальный къуллугъчийрин, государстводин гьукумдин, чкадин вичи-вич идара ийидай органрин жигьетдай абурун дуьз тушир гьерекатрилай, серенжемар кьабул тавунилай арзайрин гьакъиндай 17 делодизни килигна.
2013-йисуз райондин суддиз агьалийрилай 758 исковый арзаяр атана. (2012-йисуз абурун кьадарди 669 тешкилзавай). Гьахъ-гьисабдин девирда райондин суд 100 административный делодиз килигна, 69 касдиз жазаяр гана, абурукайни 9 кас жерме авуна, 9 касдал арест эцигна, 3 касни махсус ихтияррикай магьрум авуна.
Алатай йисуз аппеляционный къайдада 5 уголовный делодиз килигна, 2 делодай тахсиркар авунин приговорар акъвазарна.
Аппеляционный къайдада 7 гражданский делодиз килигна, 2 делодай мировой суддин къарарар акъвазарна.
Административный къайдаяр чIурунин жигьетдай (ст. 30.9 ва 30.10 КоАП РФ) 33 делодай акъуднавай къарардиз цIийиз килиг хъувуна, абурукайни 10 мировой судри акъуднавай къараррин гьакъиндай арзайрин бинедаллаз. Административный жаза гунин жигьетдай акъуднавай ва чпин законлу къуватда гьат тавунвай 19 къарар акъвазарна ва я дегишарна, абурукайни 6 къарар мировой судри акъуднавайбур я.
Гила заз райондин 78, 79, 124 ва 68- судрин участкайрин мировой судьяйри алатай йисуз тухвай кIвалахдал акъвазиз кIанзава.
Гьахъ-гьисабдин девирда судрин участокриз вири санлай кьурла 74 уголовный дело атана. (2012-йисуз 82 уголовный дело авай). Кьилди къачуртIа, 78-мировой суддин участокдиз 9 уголовный, 156 гражданский ва 1406 административный делояр атана.
79-нумрадин мировой суддин участокдиз 29 уголовный, 228 гражданский ва 547 административный 124-мировой суддин участокдиз 13 уголовный, 128 гражданский, 319 административный, 68-нумрадин мировой суддин участокдизни 28 уголовный, 91 гражданский, 351 административный делояр атана.
55 уголовный делодай обвинительный приговорар акъудна. 16 касдин гьакъиндай, кьве падни меслятдал атунихъ галаз алакъалу яз, уголовный делояр тухун акъвазарна. Вири уголовный делойриз уголовно-процессуальный законодательстводи тайинарнавай вахтара килигна.
Асул гьисабдалди уголовный делояр РФ-дин УК-дин 112-статьядин 1 –паюна, РФ-дин УК-дин 118-статьяда, РФ-дин УК-дин 159-статьяда, РФ-дин УК-дин 319 статьяда, РФ-дин УК-дин 231-статьядин 1-паюна, РФ-дин УК-дин 157-статьядин 1-паюна тайинарнавай тахсиркарвилерихъ галаз алакъалубур ва гьакIни РФ-дин УК-дин 116, 115- статьяйрай тахсиркар авунин делояр тир.
И уголовный делойрай жерме авунин, туьхкIуьр хъийидай кIвалахрал желб авунин шартIунин жаза гунин серенжемар тайинарна. Са делодай туьхкIуьр хъувунин кIвалахар тайин вахтуналди азадвиликай магьрум авунин жазадалди эвез авуна.
2013-йисуз вири санлай 603 гражданский дело атана. Абурукай къарарар акъудуналди 484 делодиз килигна. Абурукайни яшайишдин майдандин, чимивал хуьнай, электроэнергиядай гузвай гьакъидин коммунальный пулар вахчун хъувунин жигьетдай 111, физический ксаривай налогар ва маса сборар вахчунин 102, яшайишдин гьуьжетрин 79 делодиз килигна ва талукь къарарар акъудна. Гражданвилин судопроизводстводин къайдада 6 материалдиз килигна.
Судар килигай арзайрай акъудай къараррин бинедаллаз вахчуна кIанзавай пулунин такьатрин кьадарди 2141495 манат тешкилна (2012-йисуз 650 гражданский делояр атанай).
2013-йисуз райондин суддиз 2622 административный дело атана. Абурукай 2597 дело ахтармишна. (Алатай 2012-йисуз 2946 административный дело атанай).
Административный къайдаяр чIурунин делойрай 1916 касдиз жазаяр гана. Абурукайни 1321 кас жерме авуна, 41 кас дустагъ авуна, 478 касдин махсус ихтиярар атIана, бейгьуш квай шейэрихъ галаз законсуздаказ алакъаламиш хьунай 23 кас административный жавабдарвилиз чIугуна, гьакIни рекьерин гьерекатрин жигьетдай тахсиркарвилер авунай 1279 кас жавабдарвилиз чIугуна.
2013-йисан 1-сентябрдилай РФ-дин Административный Кодексдин 12.8-статьядин 1-паюна ва РФ-дин КоАП-дин 12.26-статьядин 1-паюна тайинарнавайвал, шофёрди улакь пиян яз идара ийиз ва медицинадин рекьяй и кар ахтармишуникай кьил къакъудиз хьайитIа кIеви жаза гунин дегишвал тунва. Яни ахьтин кас, са йисни зуралай 2 йисал кьван фидалди вахтунда улакь идара авуникай магьрум авуналди, 30 агъзур манат административный рекьяй жерме ийизва. Гьахъ-гьисабдин девирда ихьтин жуьредин 244 делодиз килигнава. 2013-йисан 1-сентябрдилай гуьгъуьниз 18 касдин гьакъиндай гьар са кас 30 агъзур манат пул жерме ва са йисни зуралай 2 йисал кьван фидалди вахтунда улакь идара авуникай магьрум авуна.
Финансрин, налогрин, сборрин, страхованидин, къиметлу чарарин рынокдин жигьетдай тахсиркарвилерай 41 кас административный жавабдарвилиз чIугуна. Жермейрин (штрафрин) кьадарди 4759950 манат тешкилзава, 3522000 манат вахчуна. Вахтарал амал тавуна килигай делояр авач.
Чна чи кIвалах гележегдани агьалияр патал къулайди, ачухди ва менфятлуди авун патал чалишмишвал ийида.
Къуй алукьнавай цIийи йис чи халкь патал ислягьди ва берекатлуди хьурай!