«2011-2016-йисара Дагъустан Республикада багъманчивал вилик тухун» программадихъ галаз кьадайвал, «Сулейман-Стальский район» муниципальный районда кьабулнавай багъманчивал вилик тухунин муниципальный программа кьилиз акъудуник кьилдин ксари-инвесторри ва арендаторри еке пай кутазва.
Абуру гьар йисуз 50-60 гектарда жегьил багълар кутуни и кардин гьакъиндай шагьидвал ийизва. Мисал яз, 2008-2013-йисара Эминхуьруьн территорияда кьилдин ксари саки 45 гектарда багълар кутуна. Хейлин участокар чешне къачуниз лайихлу къайдада ава. И йикъара чун абурукай сад тир Тажир Батманован участокдиз фена.
Т.Батманова чаз лагьайвал, ада 2008-йисуз 8,3 гектар чил яргъал муддатда арендадиз къачуна, ана ичин багъ кутуна. Чаз акурвал, багъда хъсан къайда, михьивал ава.
- За жуван участокда чкадин шартIара хъсан бегьер гудай Айдеред, Семеренко, Зимний Шафран, Голден ва Мутсу сортарин ичерин къелемар цана, - лугьузва Т.Батманова.-Гьар йисуз багъдай ичерин бул бегьерни кIватI хъийизва. Районда емишар кьабулдай чкаяр тахьуниз килигна, ичер шегьерриз тухвана базарра маса гуниз мажбур жезва.
Багъда жергейрин араяр цанва, анриз диск янава, 4 гектарда тарарин кьурай ва герек авачир хилер атIанва, и кIвалах, гьакIни тарарин пунариз пер ягъунин кIвалахар давамарзава.
Къейд авун лазим я хьи, Т.Батмановахъ «МТЗ-80» маркадин трактор, адахъ акалдай лафет, куьтенар, дискаяр, культиваторар, опрыскиватель ава. Ида арендатордиз багълара агротехникадин серенжемар вичин такьатралди ва лазим вахтунда кьиле тухудай мумкинвал гузва. Идалайни гъейри, Тажира вичин пулунин такьатралди участокдиз дигидай яд къвезвай саки 400 метр къанал ремонт хъувуна, гатун вахтунда цикай кьитIвал жез акурла, алава яз турбаяр кутуна ва насос эцигна, 800 метрдин мензилдай къарасудин ядни гъана.
Арендаторди багъдин къерехар тирвал 250-далай виниз шуьмягъин къелемар цанва, ципицIин тегьенгар кутунва, гьакIни 10-15 сотыхда гьар йисуз салан майваярни цазва. Тажир Батманова лугьузвайвал, ида хзандин игьтияжарни таъминарзава, алава къазанжини гъизва.
Текст ва шикил Хазран Кьасумованбур я.
Шикилда: Т.Батманова тар обрезка ийизва