Сулейман-Стальский район Республики Дагестан
www.old.suleiman-stalskiy.ru

«Муаллимрин йис» конкурсдиз

1. Гьуьрметлу пеше.
- Муаллимвилин пеше вири девирра обществода гьуьрметлубурукай сад хьайиди я, къени гьакI я ва гьамиша гьакI яз амукьни ийида, - лугьузва чи суалдиз жаваб яз Кьасумхуьруьн 2-нумрадин юкьван школадин урус чIаланни литературадин муаллим Чимназ Рамазановна Мусаевади. – И пешедал зи рикI гьеле школада кIелзавай йисарилай алай. Аялриз чирвилерни тербия гунилай, абур чIехи уьмуьрдиз гьазурунилай баркаллу мад вуч кIвалах ава кьван?! Зи дах Рамазанани яргъал йисара школада муаллимвиле кIвалахна. Лугьуз жеда: муаллимвал зи кьисмет я, мисалда лугьузвайвал, кьисметдихъай катиз жедач. Жуван рикI алай пешедин иеси хьунал за дамах ва шадвални ийизва.
Чаз алава хъийиз кIанзава: Чимназ Рамазановна 1968-йисуз Кьурагь райондин Хпуькьрин хуьре муаллим Рамазанан ва вичи яргъал йисара медсестравиле кIвалах авур Ширинатан хзанда хана, 8 аял авай чIехи ва марифатлу хзанда ада тербияни къачуна. Гзаф аялар авай хзанда чIехи хьуни адаз аялар кIан хьунин, муаллимвилин пеше къачунин карда тIимил таъсир авунач. Чаз малум хьайивал, Чимназан стхайрикайни вахарикай къе алимар, хъсан пешекарар хьанва, са ваха илимрин доктор яз Москвада илимрин академияда кIвалахзава. Эхь, мисалда лугьузвайвал, куруна авайди тIуруни къачуда.
2. Кьилиз акъатай мурад.
ГъвечIи чIавалай рикIе авай къаст кьилиз акъудун патал Ч. Мусаева В. И. Ленинан тIварунихъ галай Дагъустандин государственный университетдик экечIна, 1989-йисуз анин филологический факультет лап хъсан къиметар аваз акьалтIарна. 1990-йисалай инихъ ада, чна винидихъ лагьайвал, Кьасумхуьруьн 2-нумрадин юкьван школада аялриз урус чIалан ва литературадин тарсар гузва.
Дагъвийрин аялриз чIехи урус халкьдин чIал ва зурба литература чирунин карда Чимназ Рамазановнади вичин тарсара чIал гегьеншардай цIийи къайдаяр, жуьреба-жуьре таблицаяр, аквадай агитациядин такьатар, дидактический девлетлу материалар, художественный литература ишлемишзава. Зайиф аялрихъ галаз ада алава тарсар тухузва, аялрин диде-бубайрихъ галаз гьар йикъан алакъа хуьзва.
Тежрибалу муаллимди школада урус чIалан хъсан кабинет кардик кутунва, анаг хъсандиз тадаракламишнава. И кабинетда Чимназ Рамазановнади конкурсар, тематический вечерар, викторинаяр, «Урус чIалан гьафтеяр» ва ихьтин маса мярекатар тухузва.
Ч. Р. Мусаевади гьисабзавайвал, уьмуьрда патаз-къерехдиз фин тавунвай, кIвале, куьчеда лезги чIалал рахазвай аялар кIелунин программадин истемишунрин бинедаллаз гъавурдик кутун патал тарсара цIийи къайдаяр, жуьреба-жуьре такьатар ишлемишун, абурухъ галаз жуьреба-жуьре мярекатар тухун чарасуз я.
Дерин чирвилер, рикIе агалкьунар къазанмишунин къаст авай муаллим хьиз, Ч. Мусаева истемишунар гвай, къайда кIандай тербиячини я. Школада чпин пешедин устадар тир муаллимри кIвалах авунал ада шадвал ийизва, гьа са вахтунда, бязи муаллимри аялриз гузвай чирвилерилай, абуруз эцигзавай къиметриз артух фикир гуни адан гуьгьуьл чIурзава.
- Аялрихъ дерин чирвилер хьунин 90 процент муаллимрин зегьметдилай, анжах 10 процент аялриз тIебиатди ганвай паюнилай аслу я, - лугьузва Чимназ Рамазановнади.
Ч. Мусаева и школада кардик квай муаллимрин методический объединенидин руководитель язни гзаф йисар я. Ада кьил кутуналди школада семинарар, совещанияр, конференциярни тухузва.
Тежрибалу муаллимдилай чешне къачуна, кIелна, урус чIаланни литературадин муаллимар яз кIвалахзавай адан виликан ученикрин кьадарни тIимил туш, са шумуд гададини руша и пеше къачун патал вузра кIелун давамзава.
Ч. Мусаевади тарсар гузвай аялри гьар йисуз райондин ва республикадин школьникрин арада тухузвай олимпиадайра кIвенкIвечи чкаяр кьазва.
3. Алхишзава, алхишзава...
- Чимназ Рамазановна дагъвийрин аялриз урус халкьдин чIал чирзавай райондин лап хъсан муаллимрин жергеда ава, - лугьузва РУО-дин начальник Ж. А. Асланова. – Вичиз муаллимвилин пай Аллагьди ганвай ада райондин общественный уьмуьрдани активвилелди иштиракзава, ам муаллимрин конференцийрал, семинаррал рахазва, вичин тежрибадикай, педагогикадин кIвенкIвечи къайдайрикай суьгьбетар ийизва. Чун адан кIвалахдилай рази я.
- Гьакъикъатдани, Чимназ муаллим чи школадин дамах я, - лугьузва вичи 28 йисуз школадин директорвиле кIвалахзавай РД-дин лайихлу муаллим М. Велиева. – Вичи хкянавай пешедал рикI хьунилай гъейри, милаимвал, къайгъударвал, масадан куьмекдиз атун, неинки вичин, гьакI масабурун агалкьунрални дамах авун, акьалтзавай несилдик инсанвилин, ватанпересвилин гьиссер кутун, жегьил муаллимриз кIвалахда куьмекар гун – ибур Чимназ Рамазановнадиз хас лишанар я.
Школьникрин, абурун диде-бубайрин патайни Ч. Р. Мусаевадиз лайихлу гьуьрмет, кIанивал ава.
4. ЧIехи награда
Яргъал йисарин дурумлу зегьметдай     Чимназ Рамазановнадиз РФ-дин Президентдин грант – 100 агъзур манат пул (2009-йис), «Россиядин Федерациядин умуми образованидин лайихлу работник» лагьай тIвар, Вирироссиядин общественный организацийрин Дагъустандин региональный отделенидин председатель Д. М. Маллаеван къул алай Чухсагъулдин чар, ДР-дин образованидин ва илимдин министерстводин, муниципальный райондин администрациядин, райондин образованидин управленидин, школадин дирекциядин патай гзаф кьадар грамотаяр ганва.
- Жува чирвилер ва тербия гайи аялрикай Ватандиз, халкьдиз, обществодиз бакара къведай, вафалу инсанар хкатун – им зун патал виридалайни чIехи награда я, - лугьузва Ч. Мусаевади.
5. Мегьрибан дидени я.
Хуьре, кIвалахзавай коллективда гьуьрмет авай, кIвалахда агалкьунар къазанмишзавай муаллим хьиз, Чимназ Рамазановна кIвалин къул хуьзвай кайвани, ахлакь-низам авай 4 веледдин мегьрибан дидени я. ИкI, къизилдин медалралди школа акьалтIарнавай са руша Дагъустандин мединститутда 5-курсуна, муькуьда ДГУ-дин юридический факультетда, амай кьве аялди школада лап хъсан къиметар аваз кIелзава.
Чи мурад виридаз милаим Чимназ муаллимдихъ сагъламвал, хзандин бахтлувал, гзаф гьуьрметлу ва баркаллу кIвалахда мадни хъсан агалкьунар хьун я.

Адрес статьи: http://old.suleiman-stalskiy.ru/?com=articles&page=article&id=2166