Мукьвара РФ-дин Федеральный Собранидиз РФ-дин Президент Дмитрий Медведева ракъурнавай Чарче кхьенва:
«-Хуьруьн майишат вилик тухунин государстводин программа агалкьунралди уьмуьрдиз кечирмишзавайди за кьетIендаказ къейдна. А программа кьилиз акъудунин нетижа яз гьатта кризисдин девирдани вири хилерин арада ана хкаж хьунин барадай делилар виридалайни винизбур я. Чна хуьрериз куьмекар гунин политика гележегдани давамарда...»
Гьакъикъатдани, хуьрериз, хуьруьн майишатдин карханайриз федеральный, республикадин дережада куьмек гунилай агьалийрин яшайиш, дуланажагъдин шартIар, ватандин, республикадин, райондин абадвал, мублагьвал гзаф аслу я.
Уьлкведин Президентдин дережада хуьрериз, хуьруьн майишатдин карханайриз куьмек гуниз жаваб яз, чкайрални тайин кIвалах тухун лазим я.
Районда хуьруьн майишат вилик тухудай махсус программа кардик ква. Ам уьмуьрдиз кечирмишун, багъларин, уьзуьмлухрин, техилар гьасилзавай никIерин, салан майваяр цазвай майданар, гьакIни гьасилзавай продукциядин кьадар артухарун хуьруьн майишатдин карханаяр, арендаторар дигидай целди таъминарунилай гзаф аслу я.
Лагьана кIанда хьи, дигидай цин патахъай районда кьитвал аваз хейлин йисар я. Къубуяр ремонт тавуна 15-20 йисалай виниз тир. Им эсиллагь разивал ийиз жедай кар туш.
Къубуяр ремонт хъувунин, агьалияр ва карханаяр дигидай целди таъминарунин рекьяй райондин муниципальный тешкилатдин Кьил Имам Музамудинович Яралиева чи управленидин вилик еке везифаярни эцигна. Райондин руководстводи и рекьерай са кьадар кIвалахарни тамамарнава. Кьилди къачуртIа, Кировский къубудал алай насосрин станция ремонт хъувуна, Сардархуьруьн кьилихъ насосрин цIийи станция эцигна. Санлай районда эхиримжи йисни зура къубуяр михьи авунин рекьерай 2 миллион манатдилай виниз къимет авай кIвалахар кьиле тухвана.
Церин система «Минмеливодхоз» ФГУ-дин балансдал ала, анагар ишлемишунал и карханадин районда авай Самур-Гуьргенчайдин филиалди гуьзчивал тухузва.
Санлай къачурла, райондин хуьруьн майишатдин карханайрин, агьалийрин чилер майишатрин арайра авай 8 къубуди дигидай целди таъминарзава. Санлай къубуйрин яргъивилел 190 километр ала. Анрай яд гузвай майданри 10 агъзур гектардилай виниз тешкилзава.
Яргъивилел 33,6 километр алай Кировский къубу виридалайни гзаф майданар дигизвайди ва метлеб авайди я. Ада, кьилди къачуртIа, Курхуьруьн поселенидин 290, «Ашагастальский» ЗАО-дин 690, Кьулан СтIалрин арендаторрив гвай 492, «Юхаристал» МУСП-дин 420, Алкьвадрин 73 ва КIварчагърин поселенидин 586 гектар чилер дигидай целди таъминарун лазим я.
Гьайиф хьи, 1994-йисалай инихъ и къубу михьунин ва ремонт авунин рекьерай гьич са кIвалахни тухванач. Къубу нацIади кьуна, чиле кьар ацукьна. Нетижада адай бес кьадар яд авахьиз амукьнач.
Кировский къубу хьиз, майишатрин арайра авай Чиляр, Къалагъан, Маламише, Аламише, Герейхановский ва маса къубуярни ремонт авун, михьи хъувун, гьакIни анрал ГТС-ар эцигун ва маса кIвалахар тухун вилик акъвазнава.
Алай йисуз Кировский къубу ремонт авуниз 17 миллион, майишатрин арайра авай къубуяр михьи авуниз 1150 агъзур ва майишатрин къенепатан къубуяр ремонт авунизни 189 агъзур манат пул ахъайнава.
Эхиримжи вахтара вацIай къубуйриз яд къачузвай хиверни чIуру гьалдиз атанва. ВацIа яд гзаф хьайила, кьунвай хивер тухузва, нетижада къубуйриз яд акъатзавач. Гьавиляй и хиверал махсус сооруженияр эцигунин чарасузвал ава.
Ихьтин са кардикайни лугьуз кIанзава. Адет яз, виликдай къубуяр ремонт авунин ва михьунин рекьерай районда кIвалахар гатфар алукьайла (мартдин вацра) гъиле кьазвайди тир. Алай йисуз райондин руководстводи чи вилик и кIвалахар ноябрдин вацра башламишунин везифа эцигна. Вучиз лагьайтIа, и кIвалахрив гатфарихъ эгечIайла, абур кьилиз акъудиз агакьзавачир. Нетижада карханаяр, агьалияр дигидай яд авачиз амукьзавай.
Умудлу я, къведай йисан гатфар алукьдалди чна вилик акъвазнавай везифаяр кьилиз акъудда ва хуьруьн майишатдин карханаярни агьалияр дигидай целди таъминарда.