Сулейман-Стальский район Республики Дагестан
www.old.suleiman-stalskiy.ru

Куьредин игит хва

«НафтIадин мяденра зарбвилелди буругъар ягъунин кардик кьил кутур Социализмдин Зегьметдин Игитар тир Къурбан Аббасован, Юсиф Керимован, Мелик Геокчаеван, Гьажимурад Темирханован, Григорий Булавинан тIварар чи уьлкведа хъсандиз чида». (Советрин Азербайжандин ва Азербайжандин Компартиядин 40 йисан юбилейдиз талукьарнавай Азербайжандин Верховный Советдин ва Компартиядин ЦК-дин шадвилин заседанидал Н. С. Хрущеван рахунрай).

Эхь, ихьтин кьакьан трибунадихъай уьлкведин чIехида тIвар кьуниз лайихлу кас хьана чи районэгьли Темирханов Гьажимурад Алимурадович.
Вичин бине тIебиатдин гуьзел чкайрикай сад тир Цмуррин хуьряй тир Темирханов Гьажимурад 1918-йисуз нафт акъуддай буругъчидин хзанда дидедиз хьана. ЦIемуьжуьд йис тамам хьайила, Гьажимурад буругъар ядай «Сталиннефть» трестдин конторада фялевиле кIвалахал акъвазна. Вичихъ алакьунар, бажарагъ авай жегьил зирингдиз виликди фена. КIвалахзавай кьве йисан вахтунда ам фялевилелай буругъ эгъуьндайдан (бурульщикдин) куьмекчивилел кьван атана, 1938-йисан сифте кьилерай ам бурилыциквиле тайинарна.
Гьа и йисуз Гь. А. Темирханов Советрин Армиядин жергейриз къуллугъиз тухвана. Ватандин ЧIехи дяведин фронтда Гьажимурада вич мягькем ватанперес яз къалурна ва адан викIегьвал гьукуматдин наградайралди къейдна. Рига, Шяуляй, Хайлигенбайль, Мельзень, Вармудитт шегьерар кьунвай душмандин сенгерар кукIварунин женгера къалурай викIегьвилерай Гьажимурад Алимурадовичаз Верховный Главнокомандующий И. В. Сталинан тIварцIихъай чухсагъулдин чарар хтанай.
Дяве куьтягь хьайила, Гь. А. Темирханов вичи виликдай кIвалах авур карханадиз хтана, бурильщиквиле кIвалахал акъваз хъувуна.
Дяведин йисара гуьнгуьникай хкатнавай халкьдин майишат: промышленностдин карханаяр, хуьруьн майишат, душманди харапIайриз элкъуьрнавай шегьерар, хуьрер кIвачел ахкьалдар хъувун патал «чIулав къизилдихъ» еке игьтияж авай. Нафт хкудунин кардиз кьвед лагьай фронт лугьузвай. Дяведи ирид йисуз нафтIадин буругърин кIвалахдикай къерех хьуниз мажбур авур Гьажимурад Алимурадович пешекарвилин рекьяй вичин чирвилер девирдин истемишунрин дережадиз хкажун патал чалишмиш хьана. Ада буругъар ягъунин рекьяй машгьур устадар тир кьве сеферда Сталинский премиядин сагьиб Агъанейматуладивай, Социализмдин Зегьметдин Игит Рустамов Рустамавай, Николай Трегубовавай, Андрей Тараскинавай чирвилер къачуна, абурун тежриба кьуна.
РикIе къаст туна зегьмет чIугур лезги хва вичи тарсар къачур муаллимрилай, вич вердишарай устадрилай вилик фена. Адан гьакъисагъвилин зегьмет, агалкьунар акур трестдин руководстводи Гь. Темирханов буругъдин устIарвиле (мастервиле) тайинарна. Гила ада вичи бурильщикриз, вич хьтин буругърин устIарриз буругъар зарбдиз ягъунин кIвалахда цIийи къайдаяр ишлемишунин сирер чириз хьана. Ам нафтIадин буругъар ягъунин карда гзаф цIийивилер кардик кутур ксарикай сад я. Адан бригадади зегьметдин бегьерлувал йис-йисандавай хкаж хьун къазанмишиз, вич залан, четин кIвалах ятIани, гъилевай йисуз вилик кумай йисан гьисабдай планар тамамариз хьана.
1953-йисуз бригадади 1954-йисан гьисабдай 4 агъзур метрдиз буругъ ягъуналди уьлкведиз 620 агъзур манат кьенят авуна. И йисан социалистический соревнованиедин нетижайрай ВЦСПС-ди ва нафтIа-дин промышленностдин Министерстводи устIар Гь. Темирханован бригададиз 2-чка ва 15 агъзур манат премия гана.
Гьажимурад Алимурадовичан лайихлувилериз гьукуматди еке къиметни ганва.
Адаз нафтIадин ва газдин промышленность вилик тухунин карда  къазанмишай зурба агалкьунрай СССР-дин Верховный Советдин Президиумдин Указдалди 1959-йисуз Ленинан орден ва къизилдин гъедни галаз Социализмдин Зегьметдин Игитвилин еке тIвар гана. Ам СССР-дин Верховный Советдин Президиумдин ва Азербайжан ССР-дин Верховный Советдин Президиумдин, ВЦСПС-дин, АСПС-дин, СССР-дин ва Азербайжандин нафтIадин промышленностдин Министерствойрин Гьуьрметдин грамотайрин, «Азербайжан ССР-дин нафтIадин устIар» -гьуьрметдин тIварцIин сагьиб хьана.
Къе чаз адан шикилдай адан хурал алай орденар, цIудалай виниз медалар ва кьетIенвилин маса лишанар аквазва.                            
Адаз Азербайжандин ЦК-дин сад лагьай секретарар хьайи Ахундовалай, Везировалай, Алиевалай атанвай чарар кIелайла, чак шадвилин руьгь акатзава.
Эхиримжи йисара Гь. Темирханов Кьасумхуьрел яшамиш хьана. Ам чидай, адахъ галаз таниш хьайи гьар сада ам гьакьван рикI чIехи, хуш къилихрин, кIусни дамах гвачир, гьалтайдан кар туькIуьрдай инсан хьайиди рикIел хкизва. Эхь, Гь. Темирханова вичин уьмуьрда дерин ва гегьенш гел туна.
Социализмдин Зегьметдин Игит Гь. Темирхановакай, адан кIвалахдин тежрибадикай гьеле 1953-йисуз ВЦСПС-дин издательствода «Нефть идет!» тIвар алаз кьилдин ктабни акъуднай. Вич регьметдиз фидалди Кьасумхуьруьн ЦIийи поселокда ам яшамиш хьайи виликан «Коммунистическая» куьчедиз адан тIвар ганва.
Темирханов Гьажимурад Алимурадовичан уьмуьр ва адан зегьметдин рехъ чи акьалтзавай жегьил несил ватанпересвилин руьгьдаллаз тербияламишунин карда ачух чешне я.
 

Адрес статьи: http://old.suleiman-stalskiy.ru/?com=articles&page=article&id=1253