(Эвел 36-40- нумрайра)
Чун дуьньядин террорди Россиядин аксина ачухдаказ чапхунчивилин гьерекатар кьиле тухунин шагьидар хьана. Террористри Дагъустандин чилел инсафсузвилелди чIехи дяве тухузва. А дяве себеб яз чи ватанэгьлияр телеф жезва.
Дагъустандин гзаф миллетрин векилрикай ибарат вири халкьди экстремистрин ягьсузвилин къаншарда вичин руьгьдин мягькемвал, садвал, сада-садаз куьмек гун хьтин ерияр эцигна, вич гьихьтин хьайитIани татугайвилериз кIевелай таб гуз гьазур тирди къалурна.
14-сентябрь. Республикадин Гьукуматдин заседание хьана. Анал ягъунрикди зиянар хьайи хзанриз куьмек гунин гьакъиндай къарар кьабулна.
Новолак районда дяве тухун патал важиблу метлеб авай 715-тепе эхирни армиядин подразделенийри кьуна. Боевикар авай кьве ва миномет алай са пар чIугвадай машинар тергнава.
15-сентябрь. Кадардин зона боевикрин амукьайрикай михьзава. Экстремистрин башчияр гьелелиг жагъанвач.
Новолак районда Новолакское, Чапаево, Гамиях, Дучи, Тухчар хуьрер азад хъувунва. Амма архайин хьун гьелелиг фад я. ДР-дин Госсоветдин заседанидал Дагъустандин къенепатан крарин министр А. МегьамедтIагьирова къейд авурвал, гьалар гьеле чIурубур яз ама. Боевикрин кьилин къуватриз чIехи курвилер хьанватIани, женгер фейи чкайриз мукьва дагъларани тамара абурун хейлин дестеяр ама. Чечнядани сергьятдиз мукьва районра боевикрин кьадар тIимил туш. Шелковской станица галай пата абур 1500 касдив агакьна кIватI хьанвайдакай хабар къвезва.
Яракьлу къуватрин векилри тестикьарзавайвал, Дагъустанда женгер тухун патал армиядиз вири мумкинвилер, техника, дяведин суьрсет ава.
Госдумадин депутатри агалнавай заседанидал «Дагъустан Республикада арадал атанвай гьаларикай ва терроризмдихъ галаз женгера Россиядин Федерациядин хатасузвал хуьн патал кьабулун герек тир сифте нубатдин серенжемрикай» къарар кьабулна.
16-сентябрь. Ботлих районда дегишвилер авач. Кадардин зона бандитрин амукьайрикай михьунин кIвалах давамарзава.
Новолак районда эхиримжи хуьр – Шушия бандитрикай михьна куьтягьнава. РФ-дин Миноборонадин векилдин къул алай актунал бинелу яз, хуьр чкадин администрациядин ихтиярда хутунва.
Новолакское хуьре кьиле фейи прессконференциядал журналистри и йикъаз Гъалибвилин югъ лагьана.
2-августдиз международный террористрин дестейри Чечнядин чилелай Дагъустандал вегьенай. 45 йикъан къене давам хьайи ягъунра бандитрин кьилин къуватар тергна, абур Чечнядиз кат хъувуна. Ягь-намус рикIелай алуднавай, инсанвал вуч затI ятIа тийижир, чпин ниятар исламдин тIалабунралди кIевириз алахънавай душмандиз Дагъустанда Конститу-циядин къурулуш тергиз, чи республика метIерал акъвазариз, ам Россиядин Федерациядикай хкудиз кIанзавай.
Амма гьа сифте йикъалай эгечIна рикIера ажугъдин цIай куькIвей дагъустанвийри бандитрин гьерекатар чи халкьдин кьилин винизвал кваз такьазвай, адан ягь-намус кIвачерик вегьезвайбур хьиз кьуна.
Вири халкь, ватанпересвилин руьгьдаллаз, хайи республика, Дагъустандинни Россиядин Консти-туцийрин къурулушар хуьн патал женгиниз къарагъна.
Россиядин Федерациядин Мин-оборонадин ва МВД-дин къенепатан яракьлу къуватрин, Дагъустан Республикадин милициядин, къанун-къайда хуьдай маса къуватрин ва ополченцийрин сад авунвай алахъунралди, бандитрин дестеяр тергнава ва я республикадай экъечIуниз мажбурнава.
1999-йисуз Дагъустандин кон-ституционный къурулушдал, садвилел, РФ-дин территориядин саламатвилел гъил яргъи авур международный экстремистрин ва террористрин кIеретIрикай чи республикадин чил азад авунин операция акьалтIарайдалай инихъ 10 йис тамам хьанва.
И бедбахтвилин йикъар чи тарихда Дагъустандин гзаф миллетрикай ибарат тир халкьдин намусдинни гъейрат-лувилин, викIегьвилинни дурум-лувилин, чIуриз тежер садвилин лишан яз, дагъустанвийрилай виридан чалишмишвилералди яшайишдин вири четинвилер, татугайвилер алудиз алакьунин керчек шагьидвал яз гьатнава.
Къуй 1999-йисуз Дагъустандин накьварал террористриз лайихлудаказ кьулухъди рум гуникай чи общество пайи-паяр авунин, чи накьвадал ислягьвал ва меслятвал чIурунин ниятар гьелелиг кьиляй акъуд тавунвай вирибур кIевелай таъкимаруниз элкъуьрай.
Дагъустанвийри и вакъиайрикай лап еке тарсар хкуднава, садрани метлеб квахь тийидай, важиблувал агъуз тежедай. 10 йис идалай вилик Дагъустандин чилел кьиле фейи вакъиайри чи халкьдин руьгьдинни къастунин кIевивал, садвал, кьетIивал, ватандиз вафалувал къалурна . И садвили чаз гъалибвални гъана. Террористриз чна ягъун кьуна. Амма а тарсар рикIелай алудна виже къведач. Вучиз лагьайтIа, терроризмдин тум хкатнавач, ада мад ва мад гьич фикирдизни гъиз тежер хьтин вагьшивилериз рекьер ачухзава, а къастар кьилиз акъудун патал цIийи-цIийи лап хаталу яракьарни, технологиярни кардик кутунва. Террористрихъ я чин, я дин, я ватан, я иман авач.
Душман секин туш. Чаз гьар юкъуз массовый информациядин такьатрай ван къвезвайди яна кьена, хъиткьинар-на, гуьлле гана, хирер хьана, чуьнуьхна, залуквиле кьуна... лугьудай гафар я.
ГьакI хьайила, чна гьамиша уяхвал ва хатасузвал хуьн патал вири къуватар желб авуна кIанзава.
Къейд ийиз кIанзава. Дуьньядин террористривай Дагъустандин халкь, вичи хкянавай тарихдин рекьивай къакъудиз хьанач. Им чи халкьдин садвилин, уяхвилин, рикIера ЧIехи Россиядин къакъудиз тежер пай яз вилик финин мурад хьунин нетижа я. Им са душмандизни муьтIуьгъ тежер къаст тирди вирибуруз чир хьана.
Имтигьанри чи халкьар чеб-чпиз мадни мукьва авуна. Чеб «диндин стхаяр» я лугьуз атайбур къачагъриз, вагьшийриз элкъвейди, абур чапхунчияр, чи душманар тирди гьар сада гьиссна. Гьавиляй ватандашвилин, аслу туширвилин, къагьриманвилин гьиссери гьар садан душман акунани такIанвилин къуватар ва къаст артухарна. Сада-садан гъил кьуна, дяведикай катайбуруз куьмек гана, Дагъустан ва вири Россиядин битаввал хуьн патал вири намуслу рухваяр-рушар сад хьиз кIвачел къарагъна.
Дин ва динэгьлияр вахаббизмдинни экстремизмдин чIулав къуватрикай хуьн патал лап гужлу пропагандадинни гъавурдик кутунин кIвалах гужлу авун лазим я.
Къуй а йикъара кьиле фейи вакъиайри чи жегьилар виниз тир ватанпересвилин руьгьдаллаз тер-бияламиш авурай. Къуй а вакъиайри чи халкьарин руьгьдин къуват мягькем хьуниз, Дагъустандин кьисметдин, чи чIехи Ватан тир Россиядин гележегдин патахъай чи виридан хиве гьатзавай жавабдарвал дериндай аннамишуниз къуллугъ авурай.