Гатфар яваш-яваш тамамвилелди вичин ихтиярда гьатзава. Им хуьруьн майишатдин зегьметчияр патални къизгъин, багъаларани салара, уьзуьмлухрани никIера чуьлдин кIвалахар кьиле тухудай вахт я. Гьелбетда, производстводин хилера азаррин ва зиянкар гьашаратрин аксина серенжемар галай-галайвал, дуьз къайдада ва чпин вахтара тухунилай гележегда жезвай бегьердин кьадар ва ери гзаф аслу я. Эхиримжи вахтара районда багъманчивилел машгъул жезвай, цIийи багълар кутазвайбурун кьадар артух жезвайди фикирда кьуна, и йикъара «Куьредин хабарар» газетдин экономикадин отделдин зеведиш Хазран Кьасумов «Россельхозцентр» ФГУ-дин Кьасумхуьрел алай районрин уртах филиалдин отделдин кьилин агроном Магьмудов Къурбанахъ галаз гуьруьшмиш хьана ва адавай гатфариз багълара кьиле тухун лазим тир кIвалахрикай суьгьбет авун тIалабна. Агъадихъ чна адан суьгьбет гузва.
- Гатфариз багълара кьиле тухун лазим тир кIвалахар кьве жуьрединбуруз пай жезва: агротехникадин ва химиядин. ИкI, сифте нубатда багълара кьурай тарар ва хайи хилер атIана, тарара кьуьд акъудзавай гьашаратрин мукар, кьурай пешер кIватIна, цIай яна терг авуна кIанда. Мучнистая роса азар фад акъатдай сортарин (Джонатан, Ренет, Симеренко, Делишест ва масабур) тарарин кукIвар ва бертер обрезка сифте нубатда авуна, тандал алай куьгьне хам алудна кIанда. И кIвалахда куьгьне хамуник кьуьд акъудзавай гьашаратрин кьадар тIимиларуниз куьмек гуда, кIватIай хамар, кукIвар цIай яна куда. Эгер хамуниз зиян хьайи чкаяр аватIа, лахумадин 2 процентдин къаришмадалди дизенфекция авуна садовый вардаралди (къаришмадалди) кIевирун лазим я.
Тарариз гатфарин сифте кьилера ракъини тади гун тавун патал абурун куьгьне чкалар алудай чкайриз, пунариз лахумадинни киреждин къаришма яда. Гуьгъуьнилай багълариз чилик ламувал хуьдай ятар гун тешкилда.
Гатфар алукьна, гьаваяр чими хьунихъ галаз багълара зиянкар гьашаратар, азарар уях жезва. Абурун аксина женг тухун, химиядин препаратрикай менфят къачун патал майишатри къемаз бес кьадар дарманар жагъурна, чкадал хкун лазим я.
Эхиримжи йисара багълариз ва кьилдин ксарин усадьбайриз калифорнийский шитовкади еке зиянар гузва. Чи шартIара и гьашаратди 2-3 несил гуда. Гатун вахтунда ада гузвай зиян мадни артух жеда.
Шитовкадин, гьакIни цIарнахрин, ккIламрин, кольчатый ва непарный шелкопряддин какаяр терг авун патал тарари тIурар ахъайдалди, гьавадин температура юкьван гьисабдалди 4-5 градусдин чими хьайила, багълариз 30 нумрайрин препаратрин 5 процентдин туьнтвал аваз туькIуьрнавай къаришма яна кIанда.
Ичерин, чуьхверрин цуьквер недай гьашаратар терг авун патал емишрин тIурарин кукIвар ахъа жедай арада, анжах емиш гъизвай багъалариз, 0,2 процентдин фозаландин, БИ-58 (1,5 л.гадиз), Актара (0,1-0,4 л. гадиз), Суми-альфа (0,5 -1л. гадиз), Каратэ-зеон (0,;-0,6 л. гадиз), Циткор (0,16-0,32 л. са гадиз) ва я абур эвездай маса дарманрин къаришма яда.
Мадни, багълар азаррикай хуьн патал Скор (0,2 л. са гадиз), Строби (0,14кг. са гадиз), Зато (0,14 л. са гадиз), Топаз (0,2-0,4 л. са гадиз) ва маса дарманар ишлемишиз жеда.
Эхь, гатфари хуьрерин зегьметчийрин къайгъуяр артухарзава. Майишатрин руководителри, пешекарри, КФХ-рин, ЛПХ-рин иесийри, арендаторри багъларихъ гелкъуьн, абур азаррикай ва зиянкар гьашаратрикай хуьн патал винидихъ къалурнавай меслятрал амал авун чарасуз я. Герек маса месэлайрин патахъай абурувай «Россельхозцентр» ФГУ-дин Кьасумхуьрел алай филиалдин отделдин пешекарривай хабар кьаз жеда.
