Чи эрадал къведалди 332-йисуз Александр Македонскийди Нил вацIал зурба порт эцигунин буйругъ гана. Александрия элленизмдин девирда сад тир пландалди эцигнавай сифте шегьеррикай сад хьана. Александриядиз къвезвай пароходриз рехъ жагъурун регьят хьун патал Фарос островдал маяк эцигун кьетIна. И остров къураматдихъ галаз дамбади алакъалу ийизвай. Эцигунар са шумуд йисуз давам хьана ва ам II-Птоломея идара ийиз хьайи вахтунда акьалтIарна.
Маякдин кьилин архитек-тор Сострат Книдский тир. Вичин девирда и маяк гьа жуьредин имаратрикай виридалайни чIехиди яз гьисабзавай.
Маякди 15 асирда дурум гана. Яваш-яваш ам кьарадик акатиз, чикIиз башламишна.
XIV-асирда чилер зурзу-никди аламатдин и имарат михьиз чкIана, чилел ярх хьана.
Са шумуд йисар алатайла Александрийский маякдин амукьай кIусарикай туьрквери военный форт (къеле) эцигна. Ам са шумудра цIийикIа туькIуьр хъувуна, эцигай чкаярни дегишарна.
Маяк алаз хьайи чкадал эциг хъувур къеле гилани ама.