Уьлкведин экономика базардин алакъайрал элячIзавай алай шартIара хуьруьн майишат вилик тухунин карда адан гьар хиле кIвалахзавай карчияр патал куьмек яз гьукуматдин патай кредитрин ва ссудайрин пулунин такьатар чара авунихъ еке метлеб ава. И жигьетдай «Россельхозбанк» акционеррин ачух обществодин (ОАО) Дагъустандин региональный филиалди ва адан чкайрал кардик акатнавай алава офисри еке кIвалах тухузва: карчивал вилик тухун патал икьраррин бинедаллаз юридический ва физический ксариз тайин процентар алаз кредитрин пул гузва.
Эхь, карчивал вилик тухун патал сифте кьиляй гзаф кьадарра аваз кредитрин пул гъиле хьун важиблу я. Амма, гьайиф хьи, гзафбуру ам икьрардин бинедаллаз вахт-вахтунда вахканани кIанзавайди рикIелай ракъурзава. Нетижада абуру чпи-чеб буржара твазва, ахпа судрин рекьера гьатзава.
Алай йисакай алатнавай куьруь са вахтунда С.-Стальский райондин суд и жигьетдай гражданвилин са шумуд делодиз килигнава.
Кьилди къачуртIа, алай йисан 3-февралдиз райондин суд вичин ачух заседанидал Исрафилов Къазимегьамед Сеидбеговичавай ва адахъ галаз санал жаваб гана кIанзавайбур тир Ханов Играм Абдулкеримовичавай, Назарова Таисия Мирзеферовнадивай ва Къадималиев Баламирзе МегьамедтIагьировичавай кредитдин икьрардин бинедаллаз 505523 манат кредитдин ва гьакIни 8255 манат госпошлинадин бурж вахчунин жигьетдай «Россельхозбанк» ОАО-дин Дагъустандин региондин филиалдин патай атанвай арзадиз килигна.
Суддин заседанидал арзачидин истемишунрин тереф хуьзвайда 2010-йисан 29-сентябрдиз «Россельхозбанк» ОАО-дин Кьасумхуьруьн алава офисдин управляющий М. М. Манатилова ва кредит къачузвайди тир (заемщик) Исрафилов Къазимегьамед Саидбеговича, адахъ галаз санал жаваб гузвайбур (поручителар) тир И. А. Ханова, Т. М. Назаровади, Б. М. Къадималиева санал кутIунай 1004281/0124-нумрадин кредитдин икьрардин бинедаллаз къачур бурж вахкун тавунин нетижада 505523 манатдал атанвай бурж: вахтундамаз асул буржунин ва процентрин бурж тир 4632 манат, вахт алатунин процентар тир 27254 манат, ссудадин вахт алатунин бурж – 71428 манат, ссудадин бурж вахкунин вахт алатунал къвезвай процентар тир 3121 манат, асул процентар – 6228 манат ва фад вахкана кIанзавай буржунин остаток (кумай бурж) – 392857 манат ва гьакIни 8255 манат госпошлина вахтундилай вилик санал вахкун истемишна.
Суддин заседанидал арзачидин истемишунрин тереф хуьзвайда къейд авурвал, 2010-йисан 29-сентябрдиз «Россельхозбанк» ОАО-дин, адан векил тир Кьасумхуьрел алай и банкдин алава офисдин управляющий М. М. Манатилова ва бурж (кредит) къачузвайди тир Исрафилов Къазимегьамед Сеидбеговича 1004281/0124-нумрадин икьрар кутIунна ва эхиримжидаз, йиса 14,5 % алаз ва 2015-йисан 25-сентябрдалди бурж вахкунин вахт тайинаруналди, 500 агъзур манатдин кредит гана. Амма ада икьрардин истемишунар кьилиз акъуднач, яни бурж вахкунин графикдал амал авунач.
Кредит вахкун таъминарун патал винидихъ тIварар кьунвай физический лицойрихъ - поручителрихъ галазни талукь икьрарар кутIуннавайди тир.
Поручительстводин договордин 2.1 ва 2.2- пунктарихъ галаз кьадайвал, поручителдини бурж къачурдани кредит гайидан вилик сад хьиз жаваб гузвайди я, амма абур суддални атанач. Кредитдин асул бурж къвезвай процентарни галаз санал вахкузвайди я.
Кредитдин договордин 4.2.2. – пунктарихъ галаз кьадайвал, кредит ишлемишунай къвезвай процентрин пул 3 вацралай садра вахкузвайди я. Гьа са вахтунда бурж къачурда 2013-йисан 10-июндилай инихъ вичин везифаяр кьилиз акъуднавач. Кредитдин договордин 4.7. – пунктунихъ галаз кьадайвал, ихьтин дуьшуьшра кредит гайидаз бурж къачурдавай кредитдин пул адал къвезвай процентарни галаз вахтундилай вилик вахчудай ихтияр ава.
Вири терефар фикирдиз къачуна, материалар ахтармишайдалай гуьгъуьниз судди арзачидин истемишунар тамамвилелди кьилиз акъудунин къарар кьабулна.
ИкI, судди, винидихъ къейд авунвай делилрин бинедаллаз ва РФ-дин ГПК-дин 194-198-статьяйрал амал авуналди, пулунин кредит къачунвай Исрафилов Къазимегьамед Сеидбеговичавай ва адахъ галаз сад хьиз жавабдарвал хиве авай Ханов Играм Абдулкемовичавай, Назарова Таисия Мирзеферовнадивай ва Къадималиев Баламирзе МегьамедтIа-гьировичавай санал «Россельхозбанк» ОАО-дин Дагъустандин Региональный филиалдиз кредитдин икьрардин бинедаллаз хьанвай кредитдин бурж тир 505523 манат пул ва 8255 манат госпошлина вахчун хъувунин къарар акъудна.
Алай йисан 6-мартдиз райондин суд вичин ачух заседанидал кредитдин икьарардин истемишунар чIурунай, яни къачур бурж тайинарнавай вахтара вахкун тавунай «Россельхозбанк» ОАО-дин Дагъустандин Региональный филиалдин Дербентда авай 0401 алава офисдин патай атанвай арзадин бинедаллаз гражданвилин делодиз килигна.
Суддал арзачидин векил М. А. Ханмегьамедован гафарай малум хьайивал, Яралиев Давут Керимуддиновича ва адахъ галаз сад хьиз жаваб гузвайбур тир (поручителар) Гьажимирзоев Тельман Рамазановича ва Гьажимирзоева Диана Рамазановнади 2011-йисан 6-сентябрдиз санал кутIунай 1104011/0241-нумрадин кредитдин икьрардин бинедаллаз ва адан 3.I. ва 3.3. – пунктарихъ галаз кьадайвал, «Россельхозбанк» ОАО-дин Дербент шегьерда авай алава офисдин управляющий Акимов Замидин Мислимовичавай йиса 15% кьил алаз 700000 манат кредитдин пул бурж яз къачуна ва 2016-йисан 2-сентябрдалди ам вахкунин вахт тайинарнавай. Гьа са вахтунда асул бурж вахкунай ва процентрайни ада кредитдин икьрардин графикдин истемишунрал амал авунач. Яни бурж къачурда 2013-йисан 20-майдилай къенин йикъалди вичин везифаяр тамамарзавач.
Кредитдин икьарардин 4.7.– пунктунихъ галаз кьадайвал, кредитордиз кредитдин пул къачурдавай ихьтин дуьшуьшра вугай пул, адал хквезвай алаваярни галаз, са терефдин къайдада кредит вахкунин вахтундилай вилик вахчудай ихтияр ава.
2013-йисан 23-августдалди кредитдай Д. К. Яралиевавай кьун хъувуна кIанзавай буржуни, гьахъ-гьисабдин бинедаллаз, вири санлай кьурла, 505153 манат тешкилна.
Амма жавабдар Яралиев Давут Керимуддинович ва адахъ галаз санал жаваб гузвайбур тир Гьажимирзоев Тельман Рамазанович ва Гьажимирзоева Диана Рамазановна, делодиз килигзавай чкадин ва вахтунин гьакъиндай виликамаз суддин повесткайралди ва кагъазралди хабардар авунатIани суддиз атанач.
РФ-дин ГПК-дин 233-статьядин 1-паюнихъ галаз кьдайвал, ихьтин дуьшуьшра, чпин гьерекатар гьахъ ийидай себебар авачирла, делодиз заочный производстводин къайдада килигдай ихтияр ава.
Вири и терефар фикирдиз къачуна ва РФ-дин ГПК-дин I94-I98-статьяйрал амал авуналди, судди арзачидин истемишунар тамамвилелди кьилиз акъудунин ва гьакIни жавабдарривай санлай, РФ-дин ГПК-дин 88-статьядихъ галаз кьадайвал, суддин акъатай харжар ва 8252 манат госпошлинадин пулни кьун хъувунин къарар акъудна.
Гьа и юкъуз райондин суддал заочный производстводин къайдада кредитдин икьрардин истемишунар тамамар тавунай «Россельхозбанк» ОАО-дин Дербент шегьерда авай алава офисдин управляющий Акимов Замидин Мислимовича кредит къачунвай (700 агъзур манат) Гьажимирзоев Тельман Рамазановичавай 463I36,72 манат вахтундилай вилик вахчун хъувунин гьакъиндай гражданвилин делодиз килигна ва арзачидин истемишунар тамамвилелди кьилиз акъудунин къарар кьабулна ва икI мад.
Эхь, гьар сада процентар алаз кредитдин еке пулар бурж яз къачудайла сифте жуван мумкинвилер фикирдиз къачуна кIанда. Бурж, къачурди хьиз, вахтунда вахкана кIандайдини рикIелай ракъурна кIандач.
М. М. Айбатов, райондин суддин председатель, Федеральный судья
