Вичихъ гегьенш мулкар, бес кьадар зегьметчи гъилер, мумкинвилер авай «Сулейман-Стальский район» муниципальный райондин экономика мягькем, агьалийрин дуланажагъ хъсан хьун хуьруьн майишат авай гьалдилай гзаф аслу я.
И хиле эхиримжи йисара дибдай дегишвилер кьиле фена, ООО, ЗАО, СПК, ЛПХ, КФХ хьтин хуьруьн майишатдин карханаяр ва майишатар арадал атана. Сир туш, тIвар патал тешкилнавай, са менфятни къачун тийиз гадарнавай чилерин «иесияр» хьанвай карханаярни тIимил авач.
- Эхиримжи вахтара районда хуьруьн майишатдин хиле инвестиционный проектар кардик акатнава, ида вичин хъсан нетижани гузва, - лугьузва «Сулейман-Стальский район» муниципальный райондин администрациядин хуьруьн майишатдин ва недай суьрсетдин управление» муниципальный казенный карханадин руководитель Мегьамедзагьид Бабаева. – Инвесторри тешкилнавай карханайрихъни майишатрихъ кIвалахда хъсан нетижаяр жезва, анра зегьмет чIугунин, суьрсет гьасилунин, чиликай менфят къачунин кIвенкIвечи къайдаяр ишлемишзава. Ихьтинбурукай яз «Манатилов» тIвар алай лежбервилинни фермервилин майишатдин (КФХ-дин) тIвар кьаз жеда.
Лагьана кIанда, «Манатилов» КФХ «Россельхозбанк» ОАО-дин Дагъустандин региональный филиалдин «Касумкент» алава офисдин управляющий Мадрид Манатилова Ивигрин хуьре куьгьне, ишлемиш тийизмай фермадин бинедаллаз, тешкилна. Майишат, асул гьисабдай, малдарвилел машгъул жезва. КФХ-дихъ 20 гектар цадай чилер ва 130 гектар малар хуьдай уьруьшар ава.
Малум хьайивал, алай аямдин истемишунриз жаваб гузвай фермадин дарамат эцигуниз, ремонтрин кIвалахар тамамаруниз, герек тадаракар къачуниз, абур эцигуниз ва ихьтин маса кIвалахриз саки 12 миллион манат пул акъатна. Фермада холодильный камераяр, Москвадин «НПК Молоконт» ООО-дай хканвай нек гьялдай тадаракар эцигнава, адахъ гьакIни малар хъиядай 700 квадратный метрдин майдан авай парах, 8000 туьк алафар гьакьдай кьур, яшайишдин вири жуьредин шартIар авай малдаррин кIвал гала.
- Майишатдин кIвалахдин асул везифаяр швицкий жинсинин малар артмишуникай ва нек гьялуникай ибарат я, - лугьузва инвесторди.
Алай вахтунда фермада ири карч алай 74 мал ава. Идакай 30-далай виниз Гуниб райондин «Чох» агрофирмадай къачунвай швицкий жинсинин малар я. Лагьана кIанда, маларихъ ветеринариядин истемишунрихъ галаз кьадайвал гелкъуьн тешкилнава.
Фермада, маларилай алава яз, балкIанарни ава, инвесторди виртни гьасилзава.
ЦIинин кьуьд патал мал-къарадиз алафар маса къачузва. Гележегда абур чкадал гьазурда.
Фермада 3 касди кIвалахзава. Мал-къарадин кьадар артухарунихъ галаз санал, гележегда фермадал кIвалахдай алава чкаярни жеда.
Чна винидихъ лагьайвал, КФХ кьилдин касдин пулунин такьатралди тешкилна, яни государстводин патай куьмек авачиз. Алай вахтунда «Хзандин малдарвилин ферма» тIвар алай государстводин программада къалурнавай махсус дотацияр ва субсидияр къачун патал документар гьазурзава. Ида производство гегьеншарун, цIийикIа туькIуьр хъувун патал 5 миллион манатдив агакьна грант къачудай мумкинвал гузва.
Са рахунни алачиз, инвестиционный проектрихъ, кьилди къачуртIа, «Манатилов» хьтин майишатрихъ хъсан гележегни ава.
Гьелбетда, инвестор М. Манатилова гъиле кьур, кьиле тухузвай кIвалах - майишат тешкилун - чешне къачуниз лайихлу я. Бес кьадар мулкар, менфят къачун тийиз гадарнавай чилер районда тIимил авач. Чпихъ мумкинвилер авай инсанрин кьадарни тIимил туш.
Лагьана кIанда, чилел кIвалахза-вай гьар са касдиз, майишатризни гьукуматди, райондин руководстводи куьмек гузва.
Умудлу я, М. Манатилов хьтин ксарилай чешне къачуна, кIвалахдай, чиликай менфят къачудай инсанар майдандиз мадни акъатда.
Хазран Кьасумов
