1957-йисан гатфар зи рикIелай садрани алатдач. Зун 7 йиса авай аял тир. Чун къугъвазвай булахдин патав гвай рекьед тар ярх хьанваз акуна. Зи рикIиз акI тIар хьанай хьи, а декьикьаяр зи рикIелай къени алатзавач. Кьарай кьаз тахьана, зун мад сеферда булахдал фена.
Тар акурвал амачир, гадайри хкажна, ача кутунва. Ача кваз рекьед тар тамам 40 йисуз яшамиш хьана. Эхирни, ача ктIана хкатна. Къе лагьайтIа, рекьед тар, къулан патав ярх хьанвай «къужа» хьиз, мад ярх хъхьанва. Яшлу «къужа» мад хкаж жедай гьалда амач. ГьакI ятIани ада уьмуьр паталди, чун паталди женг давамарзава. Хуьруьз хтай даркIушвияр вичин «луварик» кьабулзава.
Рекьед тарци шумудни са даркIушви Ватан хуьз женгиниз рекье туна, элкъвена хтайбур шаддиз кьабулна. Залзала хьайила хуьруьнвияр ДаркIуш-Къазмайрал куьч хьана. Гьа икI, эхиримжи даркIушвини, тарциз сагърай лагьана, рекье гьатна. ХарапIайрал типIери агъавал иизвай. Рекьед тар лагьайтIа, Сурар хивел ватандиз вафалу яз акъвазнавай. Куьч хьайибуруз рикI тIар хьайи къайдада килигзавай.
ДаркIушвийрин рикIелай хуьр алатнавачир. Са шумуд кас 30 йисалай элкъвена мад хуьруьз хтана. Хуьре сифтени-сифте абур рекьед тарци вичин сериндик кьабулна. Вич лагьайтIа, абуруз чIуру кар авур женжел аялриз хьиз килигзавай. «Дидедиз веледар хьиз, вазни гьар са даркIушви багьа я кьван, фикирна за. Гьар ва вил акьурла, даркIушвийризни, вун туна куьч хьана лугьуз, утанмиш жезва», лугьузва.
Рекьед таран патав жегьилрин ким гвай. Са 20 камунин яргъа, 7 километрдин мензилдай Кьелегъалай гъанвай булахни. Ви пешерин арайрай яраб шумуд жегьил булахдал алай рушариз килигнатIа, шумудни сада ви луварик муьгьуьббатдин ялавлу ихтилатар авунатIа?!
Рагьметлу зи ими, артист Сайдумов Абдулкъадиран рикI рекьед тарцин кIаник квай кимел гзаф алайди тир. Ада Москвада ГИТИС-да кIелдай йисара, гатун каникулриз хуьруьз хтайла, гъил кьуна зунни галаз рекьед тарцик квай кимел фидай.
Залзаладикди баябан чуьлдиз элкъвей хуьр алай чка, аскерди пост хуьдайвал, 30 йисуз рекьед тарци хвена. Баркалла ваз!
Къе зун мад ви лувак хтанва. За зун цIакулрин арадай кьил лувак хкудна тамашдай шарагдив гекъигзава. Заз вун зи багъри хьиз багьа я. Эгер дуьньядал вун алачиртIа, закай биолог, шаир (тIебиатдиз бахшнавай чIалар заз пара ава) жедачир жеди.
Гьелбетда, рекьед тарци емишар гъидач, тIебиатдин къанун я. Амма чун паталди ам «кислороддин фабрика» хьунал чна дамахзава. Эгер вири инсанриз, набататрикай авай хийир чир хьанайтIа, са пешни атIудачир. А пешни чун паталди гьава артухарзава эхир.
Къе даркIушвияр элкъвена чпин Ватандиз хъфизва. Яшамиш жезвай 11 кIвал хъхьанва. Гзафбуру кIвалер эцигун давамарзава.
Гатун варз алай йифера чун, хуьре авайбур, булахдин патав рекьед тарцик кIватI жезва. Жегьил йисар рикIел хкизва…
Сайдумов Эйзудин, ДаркIуш-Къазмайрин хуьр.
