И югъ чна адет яз къейд ийизвай дуьньядин уьлквейрин йикъак тамамвиледди кутаз жеда. ГьикI лагьайтIа, ам гьам Россияда, гьам Германияда, гьам Англияда ва Францияда, Скандинавияда, гьатта РагъэкъечIдай патан уьлквейрани къейд ийизва. Са уьлквейра 1-апрелдиз Хъуьруьнрин югъ, масанра Ахмакьдин югъ лугьузва.
Садбуру лугьузвайвал, зарафатар авунин адет цIийи йис маса йикъал хкунихъ галаз алакъалу я. XVI асирдин кьвед лагьай паюнал къведалди Европада цIийи йис мартдин эхирриз башламишзавайди тир. И вакъиадиз хъсандиз гьазур жезвай, мугьмандиз физвай, савкьатар багъишзавай. ЦIийи йис вич 1-апрелдиз къаршиламишзавай. Гуьгъуьнлай Франциядин пачагьдин Указдалди йисан эвел официальнидаказ 1-январдиз къейд ийиз гатIунна, амма гзафбуру ам гьа 1-апрелдиз сувар яз къейд авун давамарзавай. Куьгьне адетар хкудун патал а ксариз «сад лагьай апрелдин ахмакьар» лугьуз эгечIна. Абурал хъуьруьнар авун адетдиз элкъвена. Йисар къвез алатзава, 1-апрелдин югъ зарафатралди къаршиламишзама. Къаршиламишрай! Кьилинди зарафатар къенибур ва гуьгьуьлар ачухардайбур хьун я.