Дагъустан Республикадин Президент Мегьамедсалам Мегьамедован теклифдалди кьиле тухвай Съездди Дагъустандин обществодин садвал къалурна, дагъустанвийриз чпин тарих, культура багьа тирди ва абуру гзаф миллетрин векилрикай ибарат вири Россиядихъ галаз санал ислягьвилин ва яратмишунрин рехъ хкязавайди тестикьарна.
Россиядин Федерация чи Ватан, чи государство я. Дагъустанвияр Ватандив пакдаказ эгечIзава.
Съезддин делегатри Дагъустандин вири халкьарин ва жемятрин векилри властдихъ, обществодихъ галаз санал Дагъустан авай гьалдин ва адан гележегдин патахъай чпин хиве авай жавабдарвал аннамишзава.
Дагъустандин халкьарин Съезддин иштиракчийри арадал атанвай гьалар веревирдна, алай макъамда къурху гузвай крарин чIехивилиз къимет гана, дагъустанвийрихъ ислягьвилихъ ва садвилихъ финин ва республика адалатлудаказ вилик тухунин къаст авайди къалурна.
Съездди Кеферпатан Кавказдин федеральный округда йигиндаказ дегишвилер кьиле тухунин барадай Россиядин руководстводи тухузвай кIвалахдин тереф хуьзвайди къалурзава. Къе республикадихъ кьулухъ галамукьун, дотацийрал алаз хьун арадай акъуддай ва мукьвал тир гележегда гьалар мягькемзавай, агалкьунралди вилик физвай региондин дережадиз хкаж хьунин гьакъикъи мумкинвал ава.
Съездди Дагъустандин общество тупламишунин, уьмуьрдин вири хилер цIийи хъувунин, экономика вилик тухунин ва цIийи хъувунин, яшайишдин месэлаяр гьялунин, властдин органрин менфятлувал хкажунин, хатасузвал таъминарунин, коррупциядихъ ва криминалдихъ галаз женг чIугунин барадай Дагъустандин Президентди кьиле тухузвай рекьин тереф хуьзва.
Съездди къейдзавайвал, ажалдин тум цазвай, республикада общественный, политикадин жигьетдай гьалар пайгардикай хкудиз, Дагъустандин садвал ва битаввал чIуриз алахънавай экстремиствилин ва террориствилин дестейри Дагъустандин къенин йикъаз ва гележегдиз кьетIен жуьреда къурху гузва.
Съезддин иштиракчийри малумарзавайвал, Дагъустандин адетрал ва имандал, виш йисарин тарих авай чи ацукьунин- къарагъунин къайдайрал гъил яргъи ийиз алахънавай, инанмишсузвилин, къурхулувилин гьалар арадал гъиз чалишмиш жезвай ксар Дагъустандин халкьари гьич садрани гъавурда акьуналди кьабулдач ва абурун терефни хуьдач.
Съездди республикадин государстводин къурулушдин дибриз, хкянавай демократвилин рекьиз ва Россиядин Федерациядин составдик кваз Дагъустандин садвилиз килиг хъувунин барадай ийизвай вири жуьрейрин алахъунар кьетIидаказ пислемишзава.
Съездди властдин органривай законлувал ва къанун-къайда хуьн таъминарун патал вири къуватар желб авун истемишзава. Закондин сергьятрай экъечIнавай, жуван халкьдиз дяве малумарнавай касдиз кьетIидаказ кьулухъди рум гун лазим я.
Съездди террористрин тахсиркарвилин гьерекатриз гъилибанвал авун пислемишзава ва ихьтин къанунсуз кIвалахдай жавабдарвилиз чIугунин дережа хкажун чарасуз яз гьисабзава.
Съездди республикадин къанун-къайда хуьдай система мягькемарунин барадай уьлкведин ва Дагъустандин руководстводи кьабулзавай серенжемрин тереф хуьзва.
Съездди гуж гъалиб авуникай къерех жез, яракь гъиляй вегьез, ислягь уьмуьрдал элячI хъийиз гьазур тир ксарихъ галаз рахунар кьиле тухунин кIвалах гегьеншаруниз эверзава. Съездди Россиядин Федерациядин Президентдин вилик Дагъустандин территорияда террориствилин гьерекатра чпи иштирак тавур ксариз талукь яз Россиядин Федерациядин къуватда авай законодательстводин сергьятра аваз менефис авунин къайда ишлемишунин механизм туькIуьрунин мумкинвилиз килигунин теклиф эцигзава.
Съездди коррупциядихъ ва ришветбазвилихъ галаз женг чIугунин барадай мадни кьетIи серенжемар кьабулун, экономикада, государство идара авунин карда коррупциядиз акси къайдаяр ишлемишунин барадай тайин тир нетижаяр къазанмишун чарасуз яз гьисабзава.
Съездди Дагъустандин обществода жегьилри кьетIен роль къугъвазвайди къейдзава. Жегьилар Дагъустандин адетривай къерех хьуни республикадин гележег патал лап акьалтIай чIуру нетижаяр арадал гъидай. Властдин, вири обществодин асул везифа жегьил ксариз кIелдай, кIвалахдай шартIар яратмишуникай, абур Дагъустандин, Россиядин культурадин адет хьанвай ивиррин бинедаллаз тербияламишуникай ибарат я.
Съездди республикадин образованидин системада реформаяр йигинарун, школаяр, аялрин бахчаяр, культурадин центраяр ва спортдин комплексар эцигун, чирвилерин гьуьндуьрвал хкаж хьун къазанмишун, бажарагълу жегьилриз вири жуьрейрин куьмекар гун чарасуз яз гьисабзава. Жегьилрин энергия къени, яратмишунрин крарал желб авун герек я. Абурук алай аямдин истемишунрихъ галаз кьадайвал фагьум-фикир авунин ерияр кутун лазим я.
Съездди государстводин властдин ва чкадин самоуправленидин органривай, гражданвилин къурулушривай экстремизмдинни терроризмдин вилик пад кьунин мурадралди къуватар сад авун истемишзава.
Съездди гьисабзавайвал, общес-твенно-политический метлеб авай вири месэлаяр къуватда авай законодательстводин, Россиядин Федерациядин Конституциядин ва Дагъустан Республикадин Конституциядин сергьятра аваз гьялун герек я. Обществоди властдиз ихтибар авун мадни виниз тир дережадиз хкаж хьун чарасуз я. Гражданвилин обществодин къурулушар вилик фин ва гьакъикъатдани гзаф партияр кардик кваз хьун тамам дережада таъминарун лазим я.
Съездди экономика, социальный хел, культура, динрин арада авай алакъаяр вилик тухунин, обществода СМИ-рин ролдиз талукь месэлайрай, Дагъустандин уьмуьрдин лап важиблу маса месэлайрай, бизнесдин, илимдин ва педагогвилин сообществодин векилар, диндин деятелар, республикада ва адан сергьятдилай яргъарани кIвалахзавай пешекаррин лап гегьенш къатар желб авуналди, общественный форумар тешкилуниз талукь теклифдин тереф хуьзва.
Съездди гьахълу ва керчек делилар агакьунин, гафунин азадвилин барадай гражданрин ихтиярар таъминарун чарасуз тирди къейдзава, массовый информациядин такьатриз гражданвилин ва ватанпересвилин жавабдар рекьел элячIуниз, чпин къуватар терроризмдинни экстремизмдин идеологиядиз аксивал авунал желб авуниз эвер гузва.
Съездди диндин организацийриз ва диндин рекьяй регьберриз диндихъ ислягьвал таъминарунин барадай авай мумкинвилер Дагъустандин обществодин садвал мягькемарунал ва ам руьгьдин жигьетдай дири хъхьунал, динэгьлийрик масадбурни эхи авунин ерияр, жуьреба-жуьре динрин арада ва са диндин къенепата меслятвал хьунин ерияр кутунал желб авуниз эвер гузва.
Съездди вири Дагъустандин сувар - Дагъустандин халкьарин садвилин югъ тайинарун теклифзава.
Чи тарихда вири Дагъустандин зурба руьгь, баркаллу крарал дамах авунин гьиссер къалурзавай жанлу гзаф вакъиаяр хьана. Гьам дяведин хаталувал авай макъамра, гьам ислягь вахтунда четинвилер арадай акъуддайла гзаф миллетрин векилрикай ибарат Дагъустандин халкьариз садвал хас яз хьана. Чахъ ахлакьдин жигьетдай умуми ивирар, умуми алатай вахтар ва вирибур патал сад тир кьадар-кьисмет ава. Дагъустандин халкьар чпин садвилелди гужлу я. Чи халкьарин и эменнидив кьетIендаказ эгечIун ва ам гьисаба кьун герек я.
Чи къуват вири дагъустанвийрин садвиликай ибарат я!