Газет ва кIелза-вайди. Абурун арада авай алакъа лап сихди я. КIелзавайбу-рулай редакциядиз къвезвай чараризни газетдин къуллугъчийри екез фикир гузва. Бязи чарара чаз инсанри чеб яшамиш жезвай хуьрера гьалтзавай кимивилерикай, уьмуьрдин татугайвилерикай кхьизва, гьатта редакциядивай чпиз куьмек гун тIалабзава.
И йикъара чи редакциядиз Бутхуьряй зегьметдин ветеран Рамазанов Мусадилай чар атана. Мана квахь тийидайвал чна ам куьруь авуна агъадихъ гузва:
«Гьуьрметлу редакция! Зун квез и чар кхьиниз чи хуьре авай татугайвилери мажбурна. ИкI, чи хуьре Культурадин кIвал ава, гьакъикъатда лагьайтIа, адал алайди са тIвар я. Къулайсуз, дар дарамат я, я ана са газет-журнал авайди туш. Гьич ракIар кьванни ахъайна аквадач. ЯтIани, ана кIвалахзавайбур я лугьуз пуд касди пул къачузва...
Хуьре духтурханани ава. Герек хьайила са духтурни чкадал жагъизвайди туш...
Шихидхуьруьн администрациядик акатзавай хуьрера 11 учреждение: Культурадин кIвалер, библиотекаяр, духтурханаяр ава. Санани цIай авайди туш...
Чи хуьруьн куьчейрикай мад рахамир. Абур лап чIуру гьалда ава, куьчейра яд гьатзава...
Хуьре мукьвал-мукьвал эквер хкахьзава...
Виликдай чаз, пенсионерриз, пул атана кIвалера гузвайди тир. Гила чаз Рамазанова Айишата пенсиядин пул вичин кIвале ахъайнавай туьквендай гузва, вичин продуктар ише фин патал...
Хуьре татугайвилер, халкьдик наразивал кутазвай кIвалахар мадни ава. Вири кхьиз хьайитIа, чарар бес жедач.
И чар атанмазди чун Бутхуьруьз рекье гьатна. Гьелбетда, хъуьтIуьн вахт тиртIани, Чирагъ вацIал алай муькъвяй экъечIна гуьнепатаз хкаж хьайила гуьгьуьл шад жезва: кьакьан синер, тамар-тарар, дерейра ва синерал алай хуьрер... Чи «Жигулиди» Испикрин хуьруьн кьилихъай фенвай, херхем вегьенвай, къекъуьнар квай рекьяй винелди еримишзава. Рекьин къерех тирвал къайдадик кваз газдин турбаяр тухванва. Хуьрера газни ава, хиял фена рикIяй. Са кьадар винелди фейила, Бутхуьрни аквазва. Газдин турбайрин линия и хуьруьн кIанихъ кьван тухванва ва гьанал акъваз хьанва. КьатIуз хьун четин туш: хуьре газ авач. Са тIимил тик квай рекьяй чна винелди еримишзава. Редакциядиз атай чарче къалурнавай са делил тестикь жезва: куьчейра яд гьатнава, ида хулар арадал гъанва, кьар ава.
Хуьруьн юкьвал агакьайла, са куьгьне дараматдин вилик акъвазнавай 4-5 итимдивай чна «Культурадин кIвал гьина ава?» лагьана хабар кьуна.
« - Гьа им квез герекзавай Культурадин кIвал я» лагьана, абуру чаз гъилин ишарадалди гьа куьгьне, са мертебадин аскIан дарамат къалурна. Лап куьгьне, гуьтIуь ракIарин кьилел кхьенва: «Культурадин кIвал. КIвалахзавай вахт: 9-далай 17-далди. Перерыв 12-далай 13-далди».
Чун фейила сятдин 10 тир. РакIар ахъазвайтIани, къенепата касни авачир. Гьахьзамазди гьяркьуьвилел 3, яргъивилел 5 кам алай «кIвализ» акъатзава. Ана лап куьгьне 1 стол, ханвай 2 стул ава. Мад затIни. Дуьз лагьайтIа, цларал сад-кьве чар ала, абуруз стендар, фотомонтажар лугьуз жедач.
Са пипIе кьелечI ракьуникай гьазурнавай гъвечIи пич ава, амма цIай авач.
Чиле авай пол (лап фадлай я шир, я устIардин гъил галукь тавунвай) инлай-анлай ханва. Ина я экв гудай лампаяр, са шумуд дакIарда гуьзгуьяр авач.
Са арадилай анин директор Ханбалаева Назират атана акъатна. КьатIуз жезва: адаз са ни ятIани корреспондент атанвайдакай хабар гана. Малум хьайивал, ада ина кIвалахиз 8 йис я. Мадни, художественный руководителвиле Агъамирзоева Аземата кIвалахзава. Инал заз кIвалахзава гаф ковычкайрани тваз кIанзавай, вучиз бейкефарда жувакай...
- И дарамат 1948-йисуз эцигнавайди я, - лугьузва Н. Ханбалаевади. – Мадни, дарамат ремонт тавуна 30 йис я. Са стол, стул кьванни чаз къачурди туш.
- Чаз «столрал» я газет-журнал, я шашкаяр, домино кьванни акунач, им нин тахсир я? – хабар кьуна за.
- Газетар чаз сифтедай райондин культурадин управлениди, ахпа Шихидхуьруьн администрацияди кхьида лагьана, садани кхьенач, - жаваб гана директорди.
Аквазвайвал, мисалда лугьузвайвал, Алиди Велидал, адани Квасадал вегьена. Нетижада иниз къвезвайбур газетар авачиз амукьна.
Жуван дидед чIалал акъатзавай сад-кьве газет яраб вацра-вацра мажиб къачузвай культработникри чпи кхьенайтIа вуч жедайтIа?
Къенепатан са ракIарал 3(!) дапIар алаз акурла, зун мадни тажуб хьана.
- 2 дапIар чIур хьана акурла, чна ракIариз пуд лагьай дапIар яна, - лугьузва директорди. – Гьадан куьлегни исятда зав гвач. Ша чна вун къенепатаз муькуь ракIарай тухуда.
Кьвед лагьай ракIарай гьахьайла чун сегьнедал акъатна. Анин муькуь кьиле ханвай, сад-садан винел гадарнавай «скамейкаяр» ава. И «кIвал» виликдай кинояр къалурзавай чка тирди кьатIуз жезва. Амма, аник инсандин кIвач хкьун тавуна низ чида шумуд йисар ятIа?!
Культурадин кIвали чун «тухарна»...
Ахпа чун фельдшервилин пунктуниз фена. Ам хуьруьн юкьвал алай кьве мертебадин куьгьне кIвалера ава: кIанин мертебада туьквен (ам агалнавай), кьвед лагьайда фельдшервилин пункт. Ам гъвечIи-гъвечIи кьве кIваликай ва гьахьтин дегьлиздикай ибарат я.
Цларал брошюраяр, таблицаяр, куьлуь-куьлуь маса герек чарар – шикиларни алукIурнава, пичина кIарасдин цIайни ава.
Малум хьайивал, ФП-дин зеведиш декретдин отпускада авай. И везифаяр вичи 2006-йисуз Дербентдин медучилище акьалтIарнавай Сулейманова Рамиляди тамамарзава.
Чун редакциядиз атай чар ахтармишиз атанвайди чир хьайила, Рамиляди, хъверна хьиз, «гьинаватIани Муса халуди мад арзаяр кхьенвай хьтинди я» лагьана.
Дуьз лагьайтIа, чаз и чар Рамазанов Мусани галаз ахтармишиз кIанзавайди тир. Муса чаз жагъанач, хуьруьнвийри лагьайвал, начагъ яз ам Махачкъалада больницада къаткурнавай.
- За тарифзавач, авай мумкинвилериз килигайвал, чна кIвалахзава, хуьре авай 364 касдиз къуллугъзава, - лагьана чаз Р. Сулеймановади. – Герек дарманар, рапар, маса шейэрни чахъ ава. Гьич тахьайтIа, эхиримжи вахтара хуьре аялрин кьиникьар тахьун духтуррин кIвалахдилай аслу я.
ФП-дин кIвалахдикай чна маса са шумуд касдивайни хабарар кьуна. Наразивал авур кас хьанач...
«Пенсийрин пул гузва... туьквендай» - чаз атай чарче авай и келимайри зун иллаки тажубарнай. Чун пул гузвай Рамазанова Айишатахъ галаз таниш хьана, чун атунин мурад-метлеб чирна.
- За 9 хуьре саки 500 касдиз пенсиядин пул гузва, - лагьана А. Рамазановади. – Машинда аваз физ кIвале-кIвале гузвайди я. И кар квез агьалийрини тестикьарда.
Дуьз лагьайтIа, гьеле А. Рамазановадихъ галаз гуьруьшмиш жедалдини, хьайидалай гуьгъуьнизни пул гунин месэладин патахъай за 7-8 касдивай хабарар кьуна. Пул туьквендай гузвайди садани тестикьарнач, акси яз, абуру А. Рамазановадин кIвалахдилай разивал къалурна.
... Командировкада авай вахтунда чун гуьне патан са шумуд хуьре, гзаф идарайра хьана. Культурадин кIвалер, библиотекаяр, духтурханаяр, школаяр дар, фад эцигнавай дараматра ава. Газ тахьун себеб яз, гзаф идарайра цIаяр хъувунин месэла четин акъвазнава.
Хуьрерин куьчеярни чIуру гьалда ава, кьаради кьунвай анра къекъуьн четин я.
Хуьрера хьайи са йикъан къене чаз редакциядиз атай чарче къалурнавай месэлайрин гьахъ-батIулвал чирун регьят кар тушир. Редакциядиз, гзаф вахтара, агьалийри чпин рикI тIарзавай, къалабулух кутазвай месэлаяр акурла чарар кхьизвайди чаз чизва. Лугьудайвал, цIай авачир чкадай гум акъатдайди туш...
