Район экономикадин, яшайишдин рекьяй вилик тухуниз талукьарнавай программада хуьруьн майишатдиз кьетIен чка ганва. Им тIебии карни я, вучиз лагьайтIа, райондин экономика арадал гъизвай кьилин хел хуьруьн майишат я эхир. Ина виридалайни гзаф агьалияр кIвалахдал машгъул я, районда арадал гъизвай вири продукциядин чIехи пай и хилел ацалтзава. АПК вилик тухуниз талукь программа себеб яз хуьруьн майишатдин карханайрив, майишатрив федеральный ва республикадин бюджетрай чара авунвай пуларни агакьнава. Эхиримжи 1-2 йисан къене муниципальный райондин руководстводини и хилез кьилин фикир гуз башламишнава. Ихьтин къайгъударвал себеб яз районда хуьруьн майишатдин хиле хъсанвилихъди дегишвилерни кьиле фенва.
Алай вахтунда районда хуьруьн майишатдин 46 кархана, 1050-далай виниз лежбервилинни фермервилин, 17867 кьилдин ксарин майишатар кардик ква.
Къейд авун лазим я хьи, райондин руководстводи хуьруьн майишатдин карханайриз, арендаторриз, агьалийриз кIвалахдай, гьасилзавай продукциядин кьадар артухардай шартIар яратмишун патал серенжемар кьабулзава. Кьилди къачуртIа, карханайрив, майишатрив ва кьилдин ксарив чилин участокар яргъал муддатда арендада вугузва, абур дигидай целди таъминарунин мураддалди майишатрин арайра авай ва къенепатан къубуяр ремонт хъийизва. Гаф кватай чкадал тикрар хъийиз кIанзава хьи, вичихъ 300 миллиондилай виниз къимет авай «Сардархуьр-ДаркIуш-къазмаяр» водоводдихъни район социально-экономический рекьерай вилик тухунин карда еке метлеб ава. Вичин яргъивал 43 километрдиз барабар жедай ада дигидай чилерин майданар 2500 гектардин артухардай мумкинвал гуда.
Гьелбетда, чуьлдин гзаф кIвалахар кьиле тухун техникадихъ галаз алакъалу я. И кар фикирда кьуна, районда «Кюре-Агро» тIвар алаз машинно-технический станция (МТС) ачухнава ва ам кардик кутунва. Икьван чIавалди аниз 25 миллион манатдилай виниз къимет авай техника маса къачунва. Техникади алай вахтунда райондин хуьруьн майишатдин карханайра, ЛПХ-ра гьар жуьредин кIвалахар тамамарзава. Виликамаз туькIуьрнавай пландин бинедаллаз 2010-2011-йисара и станциядиз мад 50 миллион манатдин къимет авай техника хкида, и кар гуьгъуьнин йисарани давамда. Санлай къачурла, гележегда МТС-дикай вичин уставной капитал 120 миллиондилай виниз тир кархана жеда.
Ихьтин са кардикайни лугьуз кIанзава. Райондин руководстводи, амай рекьериз хьиз, хуьруьн майишатдин хилезни инвестицияр желб авуниз кьилин фикир гузва. ИкI, алай вахтунда инвестиционный са шумуд проект кардик ква. Мисал яз, дагъдин зонада вичихъ 20 миллион манатдин къимет авай, 200 малдиз чка авай комплекс, 50 гектарда интенсивный багълар кутуналди вичихъ 20 миллион манатдин къимет авай емишар хуьдай чка эцигунин, АгъастIалрин къазмайрал гьар йисуз 250-300 агъзур къелем гьасилиз жедай питомникдин (къимет 15 миллион манат тир) комплекс эцигунин, сезондин вахтунда 5-6 агъзур тонн ципицIар гьялиз жедай къуват аваз КIварчагърин чехирар хкуддай завод реконструкция хъувунин инвестиционный проектар къалуриз жеда.
Лагьана кIанда хьи, бязи проектар кардик акатнава. ИкI, КIварчагъ дереда уьзуьмчивал кIвачел ахкьалдарунин мураддалди «КIварчагъ» ООО тешкилнава. Ана 115 гектарда цIийи уьзуьмлухар кутун патал проекдинни-сметадин документация, бес кьадар чил цан цана гьазурнава. Алатай йисан эхирра ООО-да 50 гектарда цIийи уьзуьмлухарни кутуна.
Вичин уставной капитал 10 миллион манат тир «КIварчагъ» карханада гележегда мад 150 гектарда уьзуьмлухар кутун планламишнава. И кIвалахриз инвесторри 100 миллион манатдилай виниз пул харжда.
Кьилдин касдин инвестицияр желб авуналди «ДаркIуш» ООО-дани саки 100 гектарда цIийи уьзуьмлухар кутун планламишнава.
Эхиримжи гзаф йисара халкьдин рикIелай саки алатнавай нехв цунин, гьадакай виликан къайдайралди чIахар гьазурунин кIвалахарни гъиле кьунва. ИкI, алатай йисуз районда 40 гектарда нехв цанва. Виликамаз кьунвай гьисабралди, 2010-йисуз адан кьадар 100 гектардив агакьарда ва I50 тонндилай виниз адан продукция гьасилда, пачкайра туналди, ам чи ва республикадин маса районрин агьалийрал агакьарда.
Районда чун винидихъ рахай ва хуьруьн майишатдин маса хилерни вилик тухуда.
Инвестиционный проектар кардик акатуни районда 3000-далай виниз инсанриз алава кIвалахдай чкаяр жеда ва кIватIдай налогрин кьадар артухардай мумкинвал гуда.
